Η 6η Μαρτίου, η οποία έχει οριστεί ως πανελλήνια ημέρα κατά της βίας και του εκφοβισμού στις σχολικές αίθουσες, έδωσε την ευκαιρία σε εμάς, τους μαθητές του 3ου Γυμνασίου Τρικάλων να γνωρίσουμε καλύτερα, ως άμεσα ενδιαφερόμενοι, αυτό το φαινόμενο που ταλανίζει την εκπαίδευση του σήμερα, στα πλαίσια μιας συζήτησης «στρογγυλής τραπέζης». Υπό την επίβλεψη και την καθοδήγηση της διευθύντριας του σχολείου μας κας Αμαλίας Ηλιάδη και της καθηγήτριας αγγλικής φιλολογίας, κας Α. Τέγου πραγματοποιήθηκε αυτή η ενδιαφέρουσα συζήτηση ανάμεσα σε μαθητές-αντιπροσώπους και των τριών τάξεων. Μέσα από τα λεγόμενα, αλλά και τους προβληματισμούς του καθενός, αποκτήσαμε τα ερεθίσματα για να αναλύσουμε λεπτομερώς τον σχολικό εκφοβισμό, τα αίτια και τις συνέπειές του.
Φυλετικός, εθνικός και θρησκευτικός ρατσισμός. Διαφορετικότητα και ποικιλομορφία. Ορολογίες αρκετά γνώριμες στους μαθητές της τελευταίας δεκαετίας. Οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους, κυρίως στις μέρες μας, αυξάνονται ραγδαία τα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού απέναντι σε κάποια συγκεκριμένα άτομα. Άτομα που, άθελά τους, έχουν κάποιες διαφορές σε σχέση με «την πλειοψηφία» των υπολοίπων, όσον αφορά το εθνικοπολιτικό τους υπόβαθρο, την κοινωνικοοικονομική τους θέση ή απλά τις πεποιθήσεις τους. Αλλά και άτομα αδύναμα, τα οποία, μη μπορώντας να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, γίνονται θύματα των «δυνατών», και αφήνουν τον οποιοδήποτε να τους επιβάλλεται και να θίγει την τρυφερή προσωπικότητά τους.
Σχεδόν σε κάθε σχολικό περιβάλλον σήμερα, γίνεται μια κατανομή ρόλων, σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα και καθημερινά δίνεται μια παράσταση με τριών ειδών πρωταγωνιστές: τους θύτες, τα θύματα και τους παρατηρητές. Οι θύτες είναι τα αδίστακτα εκείνα άτομα, που χωρίς να αναλογίζονται τις συνέπειες των πράξεών τους, πληγώνουν κατ’ εξακολούθηση άλλα άτομα, ασκώντας τους ψυχολογική, λεκτική ή σωματική βία. Θέλουν μόνο να επιβληθούν και να επιδείξουν την δύναμη τους (που ίσως κάποιες φορές πηγάζει από την προσπάθειά τους να καταπολεμήσουν τις δικές τους φοβίες και τις ανασφάλειές τους).
Εύκολα, λοιπόν, μπορούμε να συμπεράνουμε πως αυτά τα άτομα που στοχοποιούνται -και συνεπώς περιθωριοποιούνται και αποκλείονται από το σύνολο- ονομάζονται θύματα. Όσο και να υποφέρουν, πιέζουν δυνατά το μαξιλάρι της σιωπής πάνω στην επιθυμία τους να δραπετεύσουν από την «φυλακή» τους και την αφήνουν να πεθάνει από ασφυξία. Γι’ αυτό και τις περισσότερες φορές πνίγουν μέσα τους τα συναισθήματά τους και δεν μιλάνε σε κάποιον που μπορεί να τους παρέχει πραγματική βοήθεια.
Και με τους παρατηρητές τι συμβαίνει; Οι παρατηρητές έχουν τον πιο κρίσιμο ρόλο σε αυτό το «θέατρο του παραλόγου», όσο ασήμαντοι και να φαίνονται… Μπορούν με τις αντιδράσεις και με τα λόγια τους να καθορίσουν το φινάλε. Μπορούν είτε να ταχθούν με το μέρος των θυμάτων και να τα βοηθήσουν να απαλλαγούν από το σκοτάδι στο οποίο είναι βυθισμένα, είτε να διατηρήσουν την σιωπή τους και να υποστηρίξουν έμμεσα τους θύτες, αποκτώντας έναν νέο ρόλο αυτή την φορά, τον ρόλο του συνένοχου.
Είναι λοιπόν στο χέρι του καθενός να καθορίσει το τέλος αυτής της τραγωδίας. Τα θύματα θα πρέπει να σπάσουν την σιωπή τους και να μιλήσουν σε κάποιους ειδικούς, εκπαιδευτικούς ή ακόμα και μέλη της οικογένειάς τους. Οι παρατηρητές θα πρέπει να καταλάβουν ποιον από τους δύο δρόμους οφείλουν να ακολουθήσουν, όντες στο σταυροδρόμι του προβληματισμού, και να υπερασπιστούν τα θύματα. Όσο για τους θύτες, πρέπει σίγουρα να αναλογιστούν τους τρόπους με τους οποίους προσπαθούν να αυτοπροβληθούν και να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο σκέψης και δράσης τους, μόνο αν φέρουν στο μυαλό τους ένα απλό παράδειγμα. Χρειάζεται μόνο να κατανοήσουν πως κάθε φορά που επιτίθενται σε κάποιο αδύναμο άτομο είναι σαν να καρφώνουν ένα καρφί σε ένα κομμάτι ξύλου. Και όταν ζητούν συγνώμη από το εν λόγω άτομο είναι σαν να αφαιρούν το καρφί από το ξύλο. Όμως, ακόμη και αν μετανοήσουν κάποια στιγμή και ζητήσουν συγγνώμη, τίποτα δεν θα διορθωθεί. Γιατί ,όπως οι τρύπες στο κομμάτι ξύλου δεν πρόκειται να εξαφανιστούν, δεν πρόκειται και μια παιδική ψυχή να ξεχάσει τις άσχημες καταστάσεις, στις οποίες υποβλήθηκε…
Γκότσιου Κατερίνα, μαθήτρια της Γ΄τάξης του 3ου Γυμνασίου Τρικάλων
