Υπάρχει σχέση μεταξύ καπνίσματος, άσκησης και κατανάλωσης αλκοόλ; Τι δείχνουν τα αποτελέσματα των ερευνών που έχουν γίνει στο ΤΕ.Φ.Α.Α. του πανεπιστημίου Θεσσαλίας; Τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον της κοινωνίας σε θέματα που αφορούν συμπεριφορές υγείας όπως είναι η άσκηση, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, έχει αυξηθεί ιδιαίτερα, καθώς καταγράφεται αύξηση των ανθυγιεινών συμπεριφορών από τους νέους.
Το εργαστήριο
Το Εργαστήριο Ψυχολογίας της Άσκησης και Ποιότητας Ζωής του ΤΕ.Φ.Α.Α. του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, απόλυτα εναρμονισμένο με τους προβληματισμούς της εποχής, μελετά, μεταξύ άλλων, θέματα που σχετίζονται με κοινωνικο-ψυχολογικούς παραμέτρους συμπεριφορών υγείας, όπως είναι η άσκηση, η υγιεινή διατροφή, η κατανάλωση αλκοόλ, σε διαφορετικούς πληθυσμούς (μαθητές& μαθήτριες, φοιτητές & φοιτήτριες, ενήλικες, άτομα τρίτης ηλικίας).
Μέσα από ερευνητικά προγράμματα, διατριβές προπτυχιακές, μεταπτυχιακές και διδακτορικές, αλλά και ανεξάρτητες μελέτες επιχειρείται η αξιολόγηση των συμπεριφορών αλλά και η ερμηνεία των παραγόντων που επηρεάζουν τις συμπεριφορές υγείας προς κάθε κατεύθυνση, έτσι ώστε να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν κατάλληλα παρεμβατικά προγράμματα για κάθε ηλικιακή ομάδα.
Μελέτες
Προς αυτήν την κατεύθυνση, πραγματοποιήθηκαν δύο ανεξάρτητες μελέτες σε πληθυσμούς αστικών περιοχών της κεντρικής και βόρειας Ελλάδας. Στην πρώτη μελέτη (Κοσμίδου, Ιωαννίδης, Λύσσα, Ζήση & Θεοδωράκης, και , Λύσσα η δεύτερη) συμμετείχαν νεαροί ενήλικες ενηλίκων και συγκεκριμένα φοιτητές/τριες, 249 άτομα με μέσο όρο ηλικίας 21.10 χρόνια. Σχεδόν οι μισοί συμμετέχοντες δήλωσαν ότι κατανάλωναν αλκοόλ 2-5 μέρες ανά εβδομάδα (49.2%). Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό (41.1%) δήλωσε ότι κατανάλωνε καθημερινά, αλλά λιγότερα από 4ποτήρια.
Μία μέρα την εβδομάδα ή σπανιότερα δήλωσε ότι κατανάλωνε μόλις το 5.3% των συμμετεχόντων, ενώ καθημερινά περισσότερο από 4 ποτήρια δήλωσε ότι κατανάλωνε το 3.7% των συμμετεχόντων.
Στη δεύτερη μελέτη, η οποία αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης συμμετείχαν μαθητές δευτεροβάθμιας τεχνικής εκπαίδευσης, 145 άτομα, με ηλικίας περίπου 20.14 έτη (16-30 ετών). Περισσότεροι από τους μισούς (53.5%) δήλωσαν ότι κατανάλωναν αλκοόλ 2-5 μέρες ανά εβδομάδα, μια μέρα την εβδομάδα ή πιο σπάνια δήλωσε ότι κατανάλωνε το 22.5%, ενώ το 17.6% δήλωσε ότι κατανάλωνε αλκοόλ καθημερινά σε ποσότητα μικρότερη των 4 ποτηριών. Ένα πολύ μικρό ποσοστό (6.3%) δήλωσε ότι κατανάλωνε καθημερινά περισσότερα από 4 ποτήρια αλκοόλ. Συγκεντρωτικά φαίνεται ότι η πλειοψηφία των ατόμων μεταξύ 16 και 30 ετών καταναλώνουν αλκοόλ αρκετά συχνά, ενώ αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι κανένα άτομο δεν δήλωσε ότι δεν έχει καταναλώσει ποτέ του αλκοόλ.
Συμπεράσματα
Μέσα από τη θεωρία Σχεδιασμένης Συμπεριφοράς παρατηρείται ότι η κατανάλωση αλκοόλ προβλέπεται από το αν και με ποια συχνότητα έχει καταναλώσει αλκοόλ το άτομο στο παρελθόν.
Υπάρχει σχέση μεταξύ καπνίσματος, άσκησης και κατανάλωσης αλκοόλ;
Τα αποτελέσματα των ερευνών, σε συμφωνία με διεθνείς έρευνες, δείχνουν ότι μεταξύ άσκησης και κατανάλωσης αλκοόλ παρατηρείται σημαντική αρνητική σχέση, δηλαδή όσο περισσότερο κάποιος ασκείται τόσο λιγότερο συχνά καταναλώνει αλκοόλ, ενώ μεταξύ καπνίσματος και κατανάλωσης αλκοόλ η σχέση είναι και πάλι στατιστικά σημαντική αλλά θετική, δηλαδή όσο πιο συχνά καταναλώνει αλκοόλ τόσο περισσότερο καπνίζει. Η κατεύθυνση και η σημαντικότητα των σχέσεων αυτών είναι όμοια και για τα δύο φύλα (ανδρών, γυναικών).
Η προαγωγή της φυσικής δραστηριότητας, σύμφωνα με την ερευνήτρια κ. Κοσμίδου και με όσα δηλώνει, μπορεί να βοηθήσει στην μικρότερη κατανάλωση αλκοόλ και θα πρέπει να σχεδιάζονται και να υλοποιούνται στοχευόμενα παρεμβατικά προγράμματα για άτομα όλων των ηλικιών.
