Τα χαμηλά ποσοστά που συγκεντρώνουν η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ, λίγους μήνες μετά τη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση (21,1% έναντι 17,3%) και η συρρίκνωση των μικρότερων κομμάτων, ιδίως αυτών που θεωρούνται «προοδευτικά» (ΚΚΕ, Δημοκρατική Συμπαράταξη, Λαϊκή Ενότητα, Ποτάμι), μάλλον σκιαγραφούν με ακρίβεια το νέο πολιτικό σκηνικό.
Τα χαρακτηριστικά του δεν είναι καινούργια, αλλά σίγουρα είναι αξιοπρόσεκτα, μιας και σηματοδοτούν μια νέα ρευστή εποχή, με έντονη την απάθεια ή τον εκνευρισμό για το πολιτικό προσωπικό και τα κόμματα, την παραίτηση, την εσωστρέφεια και τη βαθιά… κατάθλιψη.
Πριν όμως φτάσουμε να κρίνουμε τη σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα με όρους ψυχολογίας, χρειάστηκε δύο πολιτικοί αρχηγοί και δύο κόμματα, το ένα παραδοσιακό το άλλο με έντονα τα στοιχεία του ριζοσπαστισμού, να λεηλατήσουν την ψήφο των Ελλήνων με αντιμνημονιακά συνθήματα. Και δεν είναι μόνο αυτή η εξαπάτηση, η προδοσία των πόθων ενός ολόκληρου λαού που έδειξε να διψά για μια άλλη κοινωνία και μια άλλη Ελλάδα. Αλλά πως αυτή κινήθηκε παράλληλα με τη βαθιά οργή για την αδικία και την ταξική επίθεση που δέχτηκαν ευρύτερα κοινωνικά στρώματα από τους δανειστές, Ευρωπαίους και μη, και για όλο αυτό το πλέγμα εξουσίας που αποκαλύφτηκε να άγεται και να φέρεται από τη διαπλοκή και τη διαφθορά (κυβέρνηση Σημίτη-Καραμανλή).
Σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση αίσθησηπροκάλεσε το γεγονός ότι το 81% των συμμετεχόντων θεωρούσε ότι η κυβέρνηση έχει χάσει το «ηθικό πλεονέκτημα», αλλά όχι το γεγονός πως η πλειοψηφία του ελληνικού λαούαπό μόνητης άρχισε να θέτει διαφορετικά κριτήρια στις πολιτικές του επιλογές.
Απογοητευμένη από τις παλινωδίες και την ανικανότητα των πολιτικών σχηματισμών, αφού «εξαΰλωσε» τον προηγούμενο δικομματισμό (ΠΑΣΟΚ- ΝΔ) και ανέσυρε από την πολιτική «ασημαντότητα» τον ΣΥΡΙΖΑ, απομακρυσμένη από την «παραδοσιακή» εκλογική συμπεριφορά του (παραδοσιακοί ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ ή της ΝΔ, πράσινα και μπλε κάστρα), άρχισε να παλινωδεί μεταξύ του θυμικού και του συναισθηματισμού της.
Η συγκεκριμένη δημοσκόπηση εμπεριείχε και άλλες ενδιαφέρουσες πτυχές. Ας αναφέρουμε ενδεικτικά μερικές…
Στις λέξεις που εκφράζουν περισσότερο τον Έλληνα για το παρόν και το μέλλον της χώρας, κυριαρχούσε η «οργή» με 63,9%, ακολουθούσε η «ντροπή» με 49,3% και ο «φόβος» με 46,9%.
Στα, δε, σημαντικότερα προβλήματα της χώρας (τάσεις Φεβρουαρίου 2016 της MRB) αναφερόταν η ανεργία (62,7%), το φορολογικό σύστημα (42,6%), η υγεία, με την περίθαλψη (33,6%) και το μεταναστευτικό (24,7%).
Για το ασφαλιστικό το 44,3 δήλωσε πως θεωρεί άδικη την πρόταση της κυβέρνησης και το 33,4 μάλλον άδικη.
Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που η δημοτικότητα του Αλέξη Τσίπρα«κατέπεσε», με το 71% να δηλώνει ότι δεν τον εμπιστεύεται πλέον, και η απόδοση συνολικά της κυβέρνησης να επικρίνεται από ένα καθηλωτικό 84%. Όπως δεν είναι τυχαίο πως κανείς δεν ελπίζει σε μια ανάκαμψη ή σε μια καλύτερη αντιμετώπιση των προβλημάτων από μια κυβέρνηση της ΝΔκαι πως το 93,2% των ερωτηθέντων εμφανίζεται απαισιόδοξο για την κατάσταση της χώρας το επόμενο εξάμηνο…
Δεν είναι ικανοποιημένη λοιπόν η κοινή γνώμη από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, αλλά και δεν πιστεύει πως μπορεί να κάνει ή ότι μπορεί να κάνει κάτι καλύτερο η ΝΔ. Που σημαίνει πως μεγάλα ποσοστά Ελλήνων «θέτουν εαυτόν» εκτός των υπαρχόντων κομμάτων και προτιμήσεων.
Αυτό όμως το «βλέποντας και κάνοντας», με δεδομένη τη συνεχή επιβάρυνση των δεικτών της οικονομίας και την περιθωριοποίηση όλων και περισσότερων πολιτών –με τον κοινωνικό ιστό, τη μικρομεσαία και μεσαία τάξη αποδεκατισμένες–ενέχει έναν τεράστιο κίνδυνο.
Μπορεί η ριζοσπαστικοποίηση, η απέχθεια για τη βολεμένη πολιτική κάστα που κρατά τα ηνία της εξουσίας, να κρύβει και το στοιχείο μιας πιθανής πολιτικής ωρίμανσης –αν βοηθήσει η πραγματικότητα και αναδυθεί κάποιος φορέας ή μια κίνηση, ένα, δηλαδή, νέο προοδευτικό, δημοκρατικό και πατριωτικό πολιτικό υποκείμενο, που τόσο πολύ έχει σήμερα ανάγκη η Ελλάδα, που μπορεί να μετατρέψει την οργή σε μεγαλύτερη συνειδητοποίηση και ταξική συμπεριφορά–, ωστόσο δεν αποκλείει μια μετατόπιση προς (θεωρούμενες) εξτρεμιστικές πρακτικές διεκδίκησης ή προς μια στροφή στην εκλογική στήριξη της ακροδεξιάς με τεράστιες συνέπειες για τη χώρα, λαμβανομένου υπόψη του προσφυγικού, που, όπως φαίνεται, διογκώνεται ανεξέλεγκτα.
Ο κόσμος ενδέχεται να «ριζοσπαστικοποιηθεί» κι αυτό θα εξαρτηθεί από τις διαστάσεις που θα λάβουν προσεχώς οι συγκρούσεις μπροστά στο φάσμα μιας μεγαλύτερης ανέχειας, μιας εξαντλητικής απομόνωσης και τελικά της περιθωριοποίησης.
Η προσωπική «θυματοποίηση», το βίαιο πέρασμα από τον καταναλωτισμό στον πλήρη αυτοεξευτελισμό και την κοινωνική απομόνωση και η ατομική αντίδραση στα γεγονότα, μπορεί να πάρουν μια ανεξέλεγκτη μορφή κα σε αυτές τις περιπτώσεις ακόμη και η με κεκτημένη ταχύτητα απορρόφησή τους από το ίδιο το κράτος ή από αριστερές «νομιμόφρονες» ομάδες δεν θα είναι ικανή να «σβήσει» τους κραδασμούς, με συνέπειες που δεν μπορούν να προβλεφτούν.
Είναι βέβαιο ότι, σ’ αυτή την περίπτωση, οι προσπάθειες της σημερινής κυβέρνησης, αλλά και της αντιπολίτευσης, της Νέας Δημοκρατίας και της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, να συσπειρώσουν τον κόσμο τους ή να κάνουν ανοίγματα, δεν θα μπορέσουν να αποτελέσουν το «αφρολέξ», πάνω στο οποίο θα πέσουν οι «μάζες» των εξοργισμένων.
Του Γεωργίου Παπασίμου
Δικηγόρου
Μέλους Πολιτικής Γραμματείας του «ΠΡΑΤΤΩ»
Site: https://www.gpapasimos.gr/
Twitter: @PapasimosG
