Ο Μέγας Αρσένιος ήταν άνθρωπος μεγάλης παιδείας τόσο κοσμικής όσο και χριστιανικής. Γι΄ αυτό ο βασιλιάς Θεοδόσιος τον διάλεξε ανάμεσα σε όλους τους τότε μορφωμένους ανθρώπους ως παιδαγωγό για τα παιδιά του. Είχε όμως τόση ταπείνωση που δεν ντρεπόταν να ρωτά και τους απαίδευτους, ώστε να παίρνει και από αυτούς κάθε δυνατή ωφέλεια.
Κάποτε ρώτησε έναν Αιγύπτιο, αγράμματο μοναχό, πληροφορίες γύρω από τους λογισμούς. Κάποιος που τον είδε, παραξενεύτηκε και ζήτησε να μάθει την αιτία.
– Δεν αρνούμαι, απάντησε εκείνος, πως είμαι κάτοχος σημαντικής παιδείας. Ομολογώ όμως ότι ακόμη δεν έχω μάθει περί αρετής ούτε το αλφάβητο αυτού του αμόρφωτου μοναχού.
Η φιλονικία παραδίδει τον άνθρωπο στην οργή. Η οργή τον παραδίδει στην τύφλωση και η τύφλωση τον οδηγεί στην διάπραξη κάθε κακού.
Ο αββάς Αλώνιος είπε: Αν δεν γκρέμιζα συθέμελα ολόκληρο το οικοδόμημα του δικού μου θελήματος, δεν θα μπορούσα να οικοδομήσω πνευματικά τον εαυτό μου.
Δύο γέροντες ζούσαν πολλά χρόνια μαζί και ποτέ δεν μάλωσαν. Είπε λοιπόν κάποτε ο ένας στον άλλο: – Ας μαλώσουμε κι εμείς μια φορά όπως όλοι οι άνθρωποι.
– Μα δεν ξέρω πως γίνεται λέγει ο άλλος. – Να θα βάλουμε μια πέτρα ανάμεσά μας και εσύ θα λες ότι δεν είναι δική μου αλλά δική σου, ώστε να κάνουμε αρχή στο μάλωμα. Βάλανε λοιπόν την πέτρα στην μέση και είπε ο πρώτος: – Αυτή είναι δική μου. – Όχι, είπε ο δεύτερος, είναι δική μου. – Ε, αν είναι δική σου, πάρε την και πήγαινε αποκρίθηκε ο πρώτος, και έτσι έφυγαν χωρίς να μπορέσουν να μαλώσουν.
Μερικοί ονομάζουν συνετούς εκείνους που μπορούν να διακρίνουν και να αναλύουν τα αισθητά πράγματα. Συνετοί όμως είναι εκείνοι, που εξουσιάζουν τα θελήματά τους.
Εκείνος που δεν εγκαταλείπει το θέλημά του για χάρη του θελήματος του Θεού, πεδικλώνεται στα δικά του έργα και γίνεται υποχείριο των δαιμόνων.
Όταν θέλεις να βρεις λύση σε κάποιο περίπλοκο πρόβλημα μέσα στην ζωή σου ψάξε γι΄ αυτό, τι αρέσει στον Θεό, και θα βρεις την πιο ωφέλιμη λύση.
Όταν σου έρθει πειρασμός μη ζητάς να μάθεις, γιατί και από ποιον προήλθε, αλλά ζήτησε από τον Θεό να τον υπομείνεις με ευχαρίστηση και χωρίς μνησικακία.
Ένας γέροντας είπε: προτιμώ ήττα που θα συνοδεύεται από ταπεινοφροσύνη, παρά νίκη που θα συνοδεύεται από υπερηφάνεια.
Είπε ο Μέγας Αντώνιος: Είδα όλες τις παγίδες του διαβόλου απλωμένες πάνω στη γη, κι αναστενάζοντας είπα: ποιος άραγε θα τις περάσει χωρίς να παγιδευτεί; Και άκουσα μια φωνή να μου λέει: ”η ταπεινοφροσύνη”.