Άγιος Δημήτριος: Το πρότυπο της Χριστιανικής ηθικής

Tο 284μ.Χ γεννιέται στην ευλογημένη πόλη της Θεσσαλονίκης από ευσεβείς γονείς, ίσως ένα από τα τελειότερα πρότυπα χριστιανικής ηθικής, «πατέρας θαυμαστῷ τῷ γένει, πολύ δὲ τῇ ψυχῇ θαυμαστότερος», ο Άγιος Δημήτριος, ένας νεαρός που έμελλε δια της Θείας Πρόνοιας και της άμεμπτης βιωτής του, να καταστεί από τον Θεό, όχι μόνο ο προστάτης της πόλεως της Θεσσαλονίκης και απανταχού των Χριστιανών, αλλά και «ὅπλον καὶ ἀμυντήριον ἐνυπόστατον» εναντίον κάθε εχθρικής επιβουλής, όχι μόνο φυσικής αλλά και ηθικής. Ηθικής, γιατί ο Θεός κατέστησε τον Άγιο Δημήτριο Μυροβλήτη εξαιτίας της αγνότητός του και υπερασπιστή των εργαζομένων τα ηθικά και αγνά έργα. Σημειώνω ειδικά το «ηθικής», ορμώμενος από την επικείμενη παρέλαση των ομοφυλόφιλων που αποφάσισαν κάποιοι να πραγματοποιήσουν την 14η και 15η Ιουνίου στην Θεσσαλονίκη, λίγο πριν την εορτή-ανάμνηση της Πεντηκοστής των Αποστόλων και της επιφοίτησης του Αγίου Πνεύματος. Η δεύτερη σε σημασία πόλη της ρωμιοσύνης μετά την Κωνσταντινούπολη και συμβασιλεύουσα, που η αρχή της σφραγίστηκε με το μαρτύριο των Αγίων Δημητρίου και Νέστωρα, αλώνεται ξανά, αυτή τη φορά όχι από το σπαθί των Οθωμανών όπως πριν από περίπου 600 χρόνια, αλλά από την ηθική κατάρρευση της άμυνας της πόλης, κάτι που επιβεβαιώνει ο ίδιος ο Άγιος Δημήτριος τους τελευταίους μήνες με το σφράγισμα της λάρνακάς του. Στη Ρωσία πέφτουν μετεωρίτες, στην Αμερική χτυπούν απανωτοί ανεμοστρόβιλοι, η Ευρώπη πνίγεται από πλημμύρες, στο Ισραήλ βρέχει ακρίδες, στη Λήμνο βρέχει βατράχια, σεισμοί, ξηρασίες, κι εμείς εξακολουθούμε να βλέπουμε τυχαία γεγονότα κι εξακολουθούμε να μην θέλουμε να δούμε τα φοβερά σημεία που στέλνει ο Θεός. Ο Χριστός μας χαρακτηρίζει ξεκάθαρα: «ὑποκριταί, τὸ μὲν πρόσωπον τοῦ οὐρανοῦ γινώσκετε διακρίνειν, τὰ δὲ σημεῖα τῶν καιρῶν οὐ δύνασθε γνῶναι;»(Ματθ. 16,3).Για να κατανοήσουμε τη σημειολογία των όσων τραγικών συμβαίνουν στην πατρίδα μας τελευταίως θα πρέπει να ανατρέξουμε ιστορικά σε γεγονότα που συνέβησαν σε αυτόν τον τόπο αλλά και στον σύγχρονο μεγάλο Άγιο της Ορθοδοξίας, τον Γέροντα Πορφύριο.  Η πνευματική κατάπτωση της εποχής μας αποτυπώνεται, έλεγε ο Άγιος Γέροντας, στο τρίτο κεφάλαιο του Προφήτη Ησαΐα: (Κεφ Γ’ 1-10 Μετάφρ.) «Ιδού λοιπόν, ο δεσπότης, ο Κύριος των δυνάμεων θα επιτρέψει να λείψει από την χώραν της Ιουδαίας και από την πόλιν της Ιερουσαλήμ κάθε δύναμις ανδρός και γυναικός, δύναμις και στήριγμα άρτου και ύδατος και όλων των απαραιτήτων βιοτικών αγαθών. Θα αφαιρέση κάθε γίγαντα και γενικώς κάθε ισχυρόν άνδρα, άνδρα εμπειροπόλεμον και δικαστήν και προφήτην και συνετόν και έμπειρον πρεσβύτην. Θα αφαιρέση κάθε στρατιωτικόν αρχηγόν μέχρι και πεντηκόνταρχον, κάθε αξιόλογον σύμβουλον και σοφόν αρχιτέκτονα και άνθρωπον, ο οποίος μετά συνέσεως θα ακούει την αλήθειαν. Αντι δε αυτών θα επιτρέψη να καταλάβουν την αρχήν και να τεθούν επικεφαλής σας νεαροί άνδρες χωρίς πείραν, απατεώνες δε θα αναδειχθούν κύριοι και δυνάσται του λαού. Τότε θα λείψει ο αμοιβαίος σεβασμός, ο λαός θα περιέλθει σε κατάστασιν συγχύσεως και αναρχίας. Ο ένας άνθρωπος θα επιπέση εναντίων του άλλου και κάθε άνθρωπος εναντίον του πλησίον του. Με αυθάδειαν θα συγκρουσθή το παιδίον προν τον γέροντα, και ο ανέντιμος προς τον έντιμο και ευϋπόληπτον. Εξ’ αιτίας της αναρχίας αυτής και δια την έλλειψην συνετών αρχηγών και βιοτικών αγαθών, θα κρατή από το ένδυμα κάθε άνθρωπος τον πρώτο τυχόντα ομοεθνή του ή τον συγγενή του πατρός του, και θα λέγη «συ έχεις ένδυμα, δεν είσαι γυμνός όπως ημείς. Γίνε λοιπόν αρχηγός μας και η διατροφή μας ας είναι στα χέρια σου».  Αυτά ακριβώς ζούμε και στο παρόν. Συγκλονιστική επανάληψη μιας κατάστασης που επικρατούσε το 600π.Χ στο Ισραήλ,  με την Ελλάδα σήμερα. Για αυτό επέμενε ο Γέρων Πορφύριος σε αυτό το χωρίο της Αγίας Γραφής και μίλησε πολύ σκληρά περισσότερο για το σημερινό ράσο, λιγότερο δε για τους λαϊκούς. Γιατί η ηθική κατάπτωση εκμηδένισε τότε το Ισραήλ, από αυτό κινδυνεύει η ανθρωπότητα σήμερα. Γι’ αυτό οι περισσότεροι Άγιοι προφήτευσαν για ένα επικέιμενο πόλεμο που θα γίνει για την κάθαρση από την ανηθικότητα. Για μάχαιρα του Προφήτη Ηλία μίλησε ο Γέρων Παΐσιος που θα φέρει την κάθαρση στα αμαρτήματα της ανθρωπότητας ξεκινώντας πρώτα από εκείνους που κατέχουν την αλήθεια αλλά δεν την πράττουν.

 Ο Γέροντας Πορφύριος παρομοίαζε επίσης, πολύ εύστοχα την εποχή που ζούμε, όπως την εποχή λίγο πριν έλθει ο Χριστός. Αδιέξοδα, ακαταστασία,  ειδωλολατρεία, ρωμαϊκή «ειρήνη», ανίκανοι ηγέτες, σάπιο ιερατείο. “Ἡ ἐποχή μας εἶναι σὰν τὴν ἐποχὴ τοῦ Χριστοῦ. Καὶ τότε ὁ κόσμος εἶχε φθάσει σὲ μιὰ ἄθλια κατάσταση. Ὁ Θεὸς ὅμως, μᾶς λυπήθηκε. Καὶ τώρα δὲν πρέπει ν’ ἀπελπιζόμαστε. Βλέπω μέσα ἀπὸ τὴ συμφορὰ νὰ ἐμφανίζεται κάποιος πολὺ σπουδαῖος ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος θὰ συνεγείρει καὶ θὰ ἑνώσει τὸν κόσμο πρὸς τὸ καλό”

Ο Θεός, ο οποίος στέλνει σε όλη την ανθρώπινη ιστορία τέτοιους σπουδαίους ανθρώπους, έστειλε εκείνη την εποχή τον Άγιο Δημήτριο, μέσα σε μια πόλη ειδωλολατρική και χωρίς ηθική, σαν φάρο, για να συνεγείρει και διδάξει την αλήθεια του Χριστού, την ηθική και πνευματική ζωή, στους κατοίκους που διψούσαν για αυτή την αλλαγή. Η Χάρη που έλαβε ο Άγιος από τον Θεό για να καταφέρει να αλλάξει μια ολόκληρη πόλη προς τον Χριστιανισμό ήταν τέτοια που «οὐδεὶς εἶχεν ἀντιστῆναι τῇ τοῦ Δημητρίου σοφίᾳ καὶ τῷ Πνεύματι ὃ ἐλάλει». Ήταν τόσο εμφανής η Θεία Χάρη επάνω του που ακόμα και ο ειδωλολάτρης Μαξιμιανός εντυπωσιάστηκε από τον Άγιο και τις ικανότητές του, που τον έχρισε στρατιωτικό διοικητή της Θεσσαλίας. Ο Δημήτριος όμως είχε άλλη αποστολή. Τα αδύνατα έγιναν δυνατά και ο Άγιος ως Απόστολος έφερε την αλήθεια του Χριστού στην Θεσσαλονίκη και η ειδωλολατρεία γκρεμίστηκε μαζί με όλο τον παλαιό κόσμο της αυτοκρατορίας. Ωστόσο η εξαγορά αυτού του λαού και της πόλης, σφραγίστηκε με το αίμα του Αγίου, που λογχίστηκε σαν τον Χριστό στα πλευρά, δείχνοντας έτσι ποιος του είχε αναθέσει αυτή την ύψιστη αποστολή. Μια ευλογημένη λοιπόν πόλη σαν τη Θεσσαλονίκη, θα έπρεπε και πρέπει να ακολουθεί και να ζει με την  ηθική του Αγίου Δημητρίου. Από τους άρχοντες μέχρι και τον τελευταίο πολίτη. Όταν όμως αυτό δεν γίνεται, ο Άγιος προειδοποιεί με σημεία και όταν τα σημεία ηθελημένα παραβλέπονται, τότε δυστυχώς ο Άγιος αναιρεί την προστασία του. Οι Άγιοι έχουν ορισθεί από τον Θεό προστάτες των πόλεων και των κατοίκων τους. Στα θαυμαστα περιστατικά  των Αγίων Δημητρίου και Αχιλλείου εκ Λαρίσης, διαβάζουμε το εξής φοβερό γεγονός:  «Τον και­ρό κα­τά τον ό­ποι­ο έ­μελ­λε να κυ­ρι­ευ­θεί η Θεσ­σα­λο­νί­κη α­πό τους Ά­γα­ρη­νούς, πο­ρευ­ό­με­νοι κά­ποι­οι ευ­λα­βείς χρι­στια­νοί προς τη Θεσ­σα­λο­νί­κη, για την ε­ορ­τή του Α­γί­ου, έ­φθα­σαν στη βα­σι­λι­κή ο­δό, η ο­ποί­α εί­ναι στο Βαρ­δά­ρι. ­Εκεί, εί­δαν ό­φθαλ­μο­φα­νως κά­ποι­ο στρα­τι­ώ­τη, ο ο­ποι­ος ερ­χό­ταν α­πό τη Θεσ­σα­λο­νί­κη, και άλ­λον Αρ­χι­ε­ρέ­α, ο ό­ποι­ος ερ­χό­ταν α­πό το δρό­μο της Λά­ρι­σας. Ό­ταν συ­ναν­τή­θη­καν, ο στρα­τι­ώ­της ά­πε­τά­θη προς τον Αρ­χι­ε­ρέ­α και εί­πε:

 — Χαί­ρε, Άρ­χι­ε­ρεύ του Θε­ού Α­χίλ­λει­ε.

 Εί­πε και ο Άρ­χι­ε­ρεύς:

 — Χαί­ρε και συ, στρα­τι­ώ­τα του Χρι­στού Δη­μή­τρι­ε.

 Μό­λις ά­κου­σαν οι χρι­στια­νοί αυ­τά τα ο­νό­μα­τα, στα­μά­τη­σαν φο­βι­σμέ­νοι ε­κεί κον­τά για να δουν το τέ­λος. Λέ­γει, πά­λι ο στρα­τι­ώ­της:

 — Ά­πό που έρ­χε­σαι, Άρ­χι­ε­ρεύ του Θε­ού Α­χίλ­λει­ε, και που πη­γαί­νεις;.

 Τότε δά­κρυ­σε ο Α­γιος Α­χίλ­λει­ος και εί­πε προς αυ­τόν:

 — Για τις α­μαρ­τί­ες και τις α­νο­μί­ες του κό­σμου πρό­στα­ξε ο Θε­ός να ε­ξέλ­θω ά­πό τη Λά­ρι­σα την ο­ποί­α φυ­λάτ­τω, δι­ό­τι θα πα­ρα­δο­θεί στα χέ­ρια των Α­γα­ρη­νων. Και ιδού εξ­ήλ­θα και πηγαίνω οπού με προστάξει. Και εσύ λοι­πόν ά­πό που έρ­χε­σαι; Πες μου σε πα­ρα­κα­λώ!.

 Τό­τε δά­κρυ­σε ο Α­γιος Δη­μή­τριος και του λέ­ει:

 — Και ε­γώ το ί­διο έ­πα­θα, Άρ­χι­ε­ρεύ Α­χίλ­λει­ε. Πολ­λές φο­ρές βο­ή­θη­σα τους Θεσ­σα­λο­νι­κείς και τους λύ­τρω­σα ά­πό αιχ­μα­λω­σί­ες και ά­πό θα­να­τι­κό καί ά­πό α­σθέ­νεια. Πλην τώ­ρα, ά­πό τις πολ­λές τους α­μαρ­τί­ες και α­νο­μί­ες α­πο­μα­κρύν­θη­κε ο Θε­ός απ αυ­τούς και με πρό­στα­ξε να τους α­φή­σω να πα­ρα­δο­θούν στα χέ­ρια των Ά­γα­ρη­νων. Γι’ αυ­τό υ­πά­κου­σα στην προ­στα­γή Του και ε­ξήλ­θα και πη­γαί­νω ο­που με προ­στά­ζει.

 Αυ­τά εί­παν και οι δύ­ο έ­σκυ­ψαν τα κε­φά­λια τους κά­τω στη γη και έ­κλα­ψαν. Ε­πει­τα ά­πό πολ­λή ώ­ρα φι­λή­θη­καν και α­πο­χαι­ρε­τί­σθη­καν και α­μέ­σως έ­γι­ναν ά­φαν­τοι. Αυ­τό το θαύ­μα εί­δαν οι Χρι­στια­νοί και δεν τόλ­μη­σαν να πά­νε στη Θεσ­σα­λο­νί­κη, άλ­λα γύ­ρι­σαν πί­σω, δι­η­γού­με­νοι το ό­ρα­μα. Δεν πέ­ρα­σε μή­νας και η Θεσ­σα­λο­νί­κη κυ­ρι­εύ­θη­κε και λε­η­λα­τή­θη­κε ά­πό τους Τούρ­κους, ό­πως και η Λά­ρι­σα».

Ας κατανοήσουμε λοιπόν ότι ο Άγιος Δημήτριος κρατά τα κλειδιά αυτής της πόλης. Η Θεσσαλονίκη απελευθερώθηκε την 26η Οκτωβρίου του 1912, γιατί ο Άγιος επέλεξε την ημέρα της εορτής του, να δείξει στους Θεσσαλονικείς αλλά και σε όλους εμάς, ότι οι Άγιοι έχουν την εξουσία από τον Θεό να βοηθούν, να προστατεύουν, να σώζουν, να θεραπεύουν, αλλά και να τιμωρούν παιδαγωγικά όταν ο λαός και οι άρχοντες αυτού οδεύουν στην ανηθικότητα και στην απώλεια.

Η ανηθικότητα επιχειρεί να παρελάσει ξανά στην Θεσσαλονίκη γιατί κάποιοι άνοιξαν τις κερκόπορτες τις ηθικής. Για τον «προοδευτικό» δήμαρχο της Θεσσαλονίκης η ανηθικότητα είναι τιμή όπως δηλώνει ο ίδιος. Αλλά όταν διαβάζουμε στην Παλαιά Διαθήκη για το τέλος των Σοδόμων και των αρχόντων της πόλης αυτής, μας ακούγεται ως μυθολογία και φαντασιοπληξία. Ο αγωνιστικός και συμπαθέστατος  σεβ. Μητροπολίτης κ.Άνθιμος δήλωσε την απέχθειά του σε αυτή την ανηθικότητα και ότι η γυμνότης είναι αδίκημα. Ναι, έχετε δίκιο. Ξέρετε όμως, πόσα άλλα αδικήματα ενώπιον του Θεού έχουμε διαπράξει σεβασμιότατε, πριν φτάσουμε σε αυτό το σημείο;

Πρέπει να χύσουμε πολλά δάκρυα για τον τρόπο που ζούμε, που εργαζόμαστε, που συμπεριφερόμαστε ανελέητα στον συνάνθρωπο, που δεν βλέπουμε τον αδελφό που ζει στην ανέχεια και στον πόνο, που πάντα βλεπουμε τις ακίδες στα μάτια των άλλων και όχι τα δοκάρια στα δικά μας μάτια, που είμαστε άδικοι, ψεύτες, κριτές,  που έχουμε αναγάγει την πορνεία και την μοιχεία σε τέχνη, που σκεπάζουμε τη διαφθορά και την ανηθικότητα, που θυμόμαστε τον Θεό μόνο στην ανάγκη και στα δύσκολα και τον δικάζουμε αν βρέχει ή αν δεν βρέχει, αν κάνει κρύο ή ζέστη  και το κυριότερο ενώ διαπιστώνουμε όλα τα παραπάνω κακώς κείμενα, δεν κάνουμε τίποτα γι’ αυτά. Στηλιτεύουμε από  εδράνων βουλής ή άμβωνος, από δημοσίου βήματος και τηλεοράσεως την κρίση και την λιτότητα, ενώ δεν μπορούμε να στερηθούμε εμείς ούτε το ελάχιστο, ούτε ένα πιάτο φαΐ για να χορτάσει ένας πεινασμένος και δίνουμε μόνο από το περίσσευμα και όχι από το υστέρημα.  Ποιος πολιτικός ή εκκλησιαστικός μπορεί να πει σήμερα ότι « δεν θα βελτιώσω την τροφή μου, αν δεν βεβαιωθώ ότι και το τελευταίο Ελληνόπουλο δεν θα πεινά». Κι όμως αυτό κάποιος το έκανε πράξη. Ψάξτε και βρείτε ποιός.Δυστυχώς λέμε ότι είμαστε Χριστιανοί αλλά είμαστε μόνο  στον τύπο και στην εικόνα «ευσεβείας» και  να μιμηθούμε τους Αγίους δεν μπορούμε ούτε στον ελάχιστο τρόπο ζωής, ούτε λόγος βέβαια για ομολογία πίστης ή μαρτυρία.  Και αν ο λαός δεν δει τους άρχοντες και τους ηγέτες να μιμούνται πρώτοι, πώς θα ακολουθήσει και εκείνος; Είμαστε όλοι μάρτυρες της ελιάς που ξεράθηκε το ένα κλωνάρι (πολιτικοί ηγέτες) και το άλλο το τρώγει η κάμπια θα ξεραθεί και αυτό, αν δεν ξεράθηκε ήδη (εκκλησιαστικοί ηγέτες), όπως έλεγε ο Γέρων Παΐσιος. Άλλα ούτε σε αυτόν τον Άγιο μπορούμε να κάνουμε υπακοή και να προβάλλουμε το ιδανικό πρότυπο γιατί είναι επιτακτική η ανάγκη. Κοντοζυγώνει η ώρα που θα αναφωνήσουμε όλοι μαζί «όλοι πίσω, όλοι πίσω πλανηθήκαμε» όπως έλεγε ο Γέρων Πορφύριος, γιατί το χάος που φέρνουμε στα σπίτια μας έχει αιτία τις δικές μας πράξεις και αναπόφευκτα έρχεται και η ώρα της πληρωμής.

Ας δούμε στον καθρέπτη γιατί οδηγηθήκαμε σε αυτή την κατάσταση. Ας διδαχθούμε έστω και τώρα από την ηθική που είχε αυτός ο νεαρός Άγιος Δημήτριος, που πριν καν συμπληρώσει τα είκοσί του χρόνια, ζούσε ηθικά και πνευματικά σύμφωνα με το θέλημα του Θεού και παρακίνησε μια ολόκληρη πόλη να ασπαστεί όλα όσα πρέσβευε ο Άγιος. Ποιος οικογενειάρχης σήμερα θα προτρέψει τα παιδιά του να ζήσουν όπως ο Άγιος Δημήτριος, ποιος θα προτρέψει στα παιδιά του τα ίδια να μυροβλήσουν από την αγνότητα και την αγαθότητα, στα μέτρα ενός Αγίου; Τα βλέπουμε όλα απόκοσμα, μακρινά, εξωπραγματικά.

Όμως υπάρχουν πνευματικοί νόμοι σε όλα όσα ζούμε. Η βασιλεύουσα χάθηκε κάποτε γιατί ο Θεός «έχασε» την υπομονή του με την ασέβειά μας. Η προστασία της Θεοτόκου αναχώρησε για παιδαγωγικούς σκοπούς. Τα όσα επιτρέπει ο Θεός να ζούμε σήμερα και στην Θεσσαλονίκη αλλά και σε όλη την Ελλάδα οφείλονται κάπου, που δυστυχώς θα γίνουν πιο σκληρά, όσο μας χαρακτηρίζει η κενότητα και η αμετροέπεια αντί των αγαθών έργων.

Ο Άγιος Δημήτριος είναι παρόν,  περιμένει να επιστρέψουμε στην ηθική ζωή και να τον μιμηθούμε για να επιστρέψει η Χάρη του ξανά, για να δεχθεί έτσι και τις τιμές μας. Άλλωστε όπως λένε και οι Πατέρες της Εκκλησίας «τιμὴ Μάρτυρος, μίμησις αὐτοῦ».

Ειδάλλως η συμφορά και μια νεά άλωση είναι πολύ κοντά.

Γράφει ο Στέφανος Πολυγένης

Πρόεδρος Συλλόγου Τρικάλων «Άγιος Νέστωρ»