Ο Ν. 4009/2011 ήταν μια προσπάθεια να προσαρμοστεί, σε κάποιο βαθμό, το ελληνικό πανεπιστήμιο στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Βέβαια, ακόμα και με τη πλήρη εφαρμογή του, πολλά ακόμα θα έπρεπε να γίνουν, ώστε να ολοκληρωθεί η σύγκλιση με τα πανεπιστήμια των προηγμένων χωρών.
Ακριβώς γι’ αυτό, οι ετερόκλητες πανεπιστημιακές συντεχνίες αντιστάθηκαν, αρνήθηκαν την εφαρμογή του και, σε πολλές περιπτώσεις, το πέτυχαν. Και τώρα, έρχεται ένα Νομοσχέδιο -το πρώτο μάλιστα και κατεπείγον αυτής της κυβέρνησης- που προτείνει σημαντικές διαφοροποιήσεις του 4009/2011, που οι περισσότερες κινούνται σε αρνητική κατεύθυνση. Δηλαδή το πολιτικό μας σύστημα, στο σύνολό του, απορρίπτει το νόμο: άλλοι τον καταψήφισαν εξαρχής ενώ άλλοι, που τον είχαν ψηφίσει, τώρα τον απαρνούνται.
Αυτό αποδεικνύει πόσο μακριά βρίσκεται το υπάρχον πολιτικό σύστημα από τις άμεσες και πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και της χώρας. Το πολιτικό μας σύστημα δεν αντιλαμβάνεται τι πρέπει να γίνει ως προς την ευρωπαϊκή προοπτική μας: αντί να αναπτύσσουμε τα μέσα ώστε να παράγουμε εγχώρια γνώση και προϊόντα, νομίζουν ότι μπορούμε να επαιτούμε συνεχώς δανεικά από τους ξένους.
Είναι καιρός και τα ελληνικά ΑΕΙ να λειτουργήσουν θετικά. Να προτάξουμε ως κύριο κριτήριο λειτουργίας τους την επιδίωξη της ακαδημαϊκής αριστείας διδασκόντων και διδασκομένων. Να μη φοβόμαστε την προσωπική αξιολόγηση, από την οποία κανένας καλός φοιτητής ή διδάσκων δεν έχασε ποτέ, αποδεχόμενοι την απλή αρχή ότι η ισοπέδωση αποβαίνει πάντα εναντίον της ποιότητας. Να προωθήσουμε τη σύνδεση της πανεπιστημιακής παιδείας με τις ανάγκες της κοινωνίας και της χώρας. Να αναπτύξουμε ιδέες και εργαλεία για την καλύτερη κατανόηση του κόσμου γύρω μας, και όπως είναι σήμερα και όπως ήταν στο παρελθόν, κατανοώντας την ιστορικότητά μας μέσα σ’ ένα παγκοσμιοποιημένο πλαίσιο.
Πάντως, δεν μπορεί να μένουν τα πράγματα ως έχουν και να αναπαράγεται συνεχώς αυτό το χαμηλού επιπέδου και κομματοκρατούμενο πανεπιστήμιο, όπου απλώς ξοδεύονται τα χρήματα των φορολογουμένων. Γιατί, όπως είναι σήμερα η κατάσταση, ελάχιστα ελληνικά ΑΕΙ μπορούν να θεωρηθούν πράγματι ΑΕΙ με τα κριτήρια των προηγμένων χωρών. Τα περισσότερα δεν είναι παρά κέντρα χορήγησης πτυχίων. Αλλά -όλοι το καταλαβαίνουμε- άλλο πτυχιούχος χωρίς δεξιότητες και με πολλές εξαρτήσεις από το κρατικοδίαιτο σύστημα και άλλο επιστήμονας με ουσιαστική γνώση και αναλυτικές δυνατότητες, ικανός να πορεύεται και να επιχειρεί σε μια υγιή και ανταγωνιστική οικονομία.
Tο νομοσχέδιο αποτελεί σαφή οπισθοδρόμηση σε πρακτικές και λογικές του παρελθόντος και σε συντεχνιακές πιέσεις και δεν εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον. Τα κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση και που δηλώνουν ότι εκφράζουν προοδευτικές θέσεις, πρέπει να ζητήσουν την άμεση απόσυρση του νομοσχεδίου.
Του Ηλία Μόσιαλου, καθηγητή Πολιτικής της Υγείας στην London School of Economics, πρ. Υπουργού
