Το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Σχέδιο Υποδομών λυμάτων για οικισμούς Γ’ προτεραιότητας παρουσιάστηκε σε ημερίδα στην αίθουσα του Περιφερειακού Συμβουλίου Θεσσαλίας. Στόχος της συνάντησης, πέρα από την παρουσίαση του σχεδίου, ήταν η δημιουργία αποτελεσματικού διαύλου επικοινωνίας και συνεργασίας της Τεχνικής Γραμματείας Λυμάτων με τους αρμόδιους φορείς των έργων. Στη συνάντηση συμμετείχαν στελέχη: της Επιτροπής Καθοδήγησης, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, της Περιφέρειας Θεσσαλίας, των Δήμων της Θεσσαλίας (ΔΕΥΑ) και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Στον χαιρετισμό του ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κώστας Αγοραστός σημείωσε μεταξύ άλλων τα εξής: «Συνεργαζόμαστε με το Υπουργείο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και όλους τους αρμόδιους φορείς με στόχο κανένας οικισμός με ισοδύναμο πληθυσμό από 2000 έως 15000 να μη μείνει χωρίς βιολογικό καθαρισμό. Με σωστή στρατηγική, με σχέδιο, με προγραμματισμό και συνεργασία, έχουμε καταφέρει οι ελάχιστοι οικισμοί οι οποίο δεν διαθέτουν τις αντίστοιχες υποδομές, να ενταχθούν στο Πρόγραμμα και να έχουν τη δυνατότητα οι Δήμοι να προχωρήσουν τα έργα. Στεκόμαστε με σεβασμό προς το περιβάλλον, που είναι το κοινό μας σπίτι και καλούμε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να κινηθούν με ταχύτητα και με συνεργασίαγια να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα».
Παναγιώτης Θάνου – Γενική Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Πολιτικής Ε.Ε.: «Υπάρχουν ακόμη οικισμοί οι οποίοι δεν διαθέτουν εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων και η χώρα πληρώνει πρόστιμα. Έτσι πήραμε την πρωτοβουλία να κάνουμε μια νέα αρχή για να μπορέσουμε να λύσουμε τα προβλήματα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνέταξε μια μελέτη και φιλοδοξούμε στο τέλος της τρέχουσας Προγραμματικής Περιόδου να ολοκληρώσουμε τα έργα και η χώρα να είναι περήφανη ότι κοινοτικοί πόροι πιάνουν τόπο εδώ. Ευχαριστώ τον Πρόεδρο της ΕΝΠΕ κ. Αγοραστό για τη συνεργασία και τη στήριξη από την αρχή σ’ αυτό το εγχείρημα».
Όπως έγινε γνωστό η Ελλάδα, σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, συμφώνησαν το 2017 στη σύνταξη και εφαρμογή ενός «Εθνικού Επιχειρησιακού Σχεδίου (ΜΑΣΤΕΡ ΠΛΑΝ) Υποδομών Λυμάτων», με στόχο την καταγραφή, ιεράρχηση ενεργειών, χρηματοδότηση και υλοποίηση εντέλει όλων των έργων που απαιτούνται, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και σύστημα διακυβέρνησης. Συμπράττοντες είναι όλοι οι αρμόδιοι φορείς : Υπουργεία, Δήμοι , ΔΕΥΑ και Περιφέρειες, με τη στήριξη και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το Εθνικό Σχέδιο προβλέπει 13 διακριτά Περιφερειακά Σχέδια.
35 οικισμοί της Θεσσαλίας εμπίπτουν στην Οδηγία. Οι 4 είναι Β΄ προτεραιότητας οικισμοί : είναι οι 4 πρωτεύουσες των Νομών, που ήδη έχουν συμμορφωθεί. Από τους 31 οικισμούς Γ΄προτεραιότητας, όσοι δεν συμμορφώθηκαν ακόμα, έχουν εξασφαλισμένη χρηματοδότηση στο ΕΣΠΑ 2014 -2020 με ένταξη των έργων στο ΥΜΕΠΕΡΑΑ (με 1 μόνο οικισμό –Ζαγορά- να εντάσσεται μόλις ωριμάσει/τελειώσει η μελέτη του που χρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους), και με χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης και έναρξης λειτουργίας όλων εντός του ΕΣΠΑ : αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα : η έγκαιρη υλοποίηση και λειτουργία των έργων.
Αυτό απαιτεί ταχύτατες ενέργειες από όλους : τους φορείς που μελετούν ή κατασκευάζουν τα έργα, τις οικονομικές υπηρεσίες των έργων, τη Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας και του ΥΜΕΠΕΡΑΑ στις ενέργειές τους, τις Αρχές που αδειοδοτούν, τις Αρχές που νομοθετούν /ρυθμίζουν στο βαθμό που εμπλέκονται, τις ΔΕΥΑ και τους Δήμους να χρηματοδοτήσουν με δικούς τους πόρους ό,τι πρόσθετο σε έργο απαιτείται (π.χ. ιδιωτικές συνδέσεις) και να κινητοποιήσουν τους κατοίκους να συνδεθούν έγκαιρα στο Δίκτυο Αποχέτευσης για να τα λειτουργήσουν το συντομότερο δυνατόν. Παράλληλα απαιτείται η συνεργασία όλων των μερών και η υποστήριξη του κράτους σε ζητήματα κεντρικά, για πραγματική ταχύτητα.
Ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας αναφερόμενος στις ενέργειες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα τόνισε τα εξής:
Η 1η Πρόσκληση «εκχωρημένων πόρων» ΥΜΕΠΕΡΑΑ, εκδόθηκε από τη Διαχειριστική Αρχή Περιφέρειας τον Δεκέμβριο 2016, με Π/Υ 9,8 εκ.ευρώ. Απευθυνότανε σε : ΔΕΥΑ ΑΓΙΑΣ , ΔΕΥΑ ΛΑΡΙΣΑΙΩΝ και ΔΕΥΑ ΠΑΛΑΜΑ, για χρηματοδότηση της Β΄φάσης των έργων phasing (τμηματοποιημένα) που ξεκίνησαν στο ΕΠΠΕΡΑΑ 2007-2013. Τα έργα αυτά είναι :
- «Δίκτυα Αποχέτευσης Δ.Κ. Γιάννουλης και Φαλάνης και Επέκταση ΕΕΛ Γιάνουλης»,
- «Δίκτυα Αποχέτευσης Ακαθάρτων και ΕΕΛ των οικισμών Αγιόκαμπου, Κάτω Σωτηρίτσας και Βελίκας της ΔΕ Μελιβοίας , και ολοκλήρωση Δικτύων Ακαθάρτων της ΔΚ Αγιάς του Δήμου Αγιάς»,
- «Αποχέτευση ακαθάρτων και ΕΕΛ Δ.Δ. Παλαμά».
Εντάξεις με συγχρηματοδοτούμενος Π/Υ 10 εκ.ευρώ , τον 12ο/2016 το πρώτο (Παλαμάς), τον 1ο και 2ο/2017 τα άλλα 2 έργα. Σήμερα ο Παλαμάς ολοκληρώνεται με τις ιδιωτικές συνδέσεις, το έργο Αγιοκάμπου βαίνει σε ολοκλήρωση με συμπληρωματικές εργασίες ΟΚΩ, ενώ της Φαλάνης υλοποιείται ο συνδετήριος αγωγός και εκκρεμεί το έργο της επέκτασης ΕΕΛ.
Η 2η Πρόσκληση «εκχωρημένων πόρων» ΥΜΕΠΕΡΑΑ εκδόθηκε από τη Διαχειριστική Αρχή Περιφέρειας τον Μάιο 2017, με Π/Υ 33,6 εκ.ευρώ. Προέβλεπε «Συγκριτική» αξιολόγηση προτάσεων. Απευθυνότανε στους «Μη συμμορφωμένους» οικισμούς Γ΄ προτεραιότητας, που δεν εντάσσονταν απευθείας στο ΥΜΕΠΕΡΑΑ :
- ΔΕΥΑ Ελασσόνας, για τους οικισμούς Κρανέας και Τσαριτσάνης
- ΔΕΥΑ Κιλελέρ, για τον οικισμό της Νίκαιας
- ΔΕΥΑ Μείζονος Περιοχής Βόλου, για τον οικισμό της Ν. Αγχιάλου
- ΔΕΥΑ Τεμπών, για τον οικισμό του Συκουρίου
- Δήμο Αλοννήσου, για τον οικισμό του Πατητηρίου
- Δήμο Ζαγοράς – Μουρεσίου, για τον οικισμό της Ζαγοράς
Τον Δεκέμβριο 2017, με την ολοκλήρωση της αξιολόγησής τους, εκδόθηκε ο Πίνακας Κατάταξης έργων για ένταξη, και εντάχθηκαν τα έργα στο ΕΣΠΑ / ΥΜΕΠΕΡΑΑ. Συνολικός συγχρηματοδοτούμενος Π/Υ : 44,6 εκ.ευρώ (πλέον των μη επιλέξιμων ποσών π.χ. ιδιωτικές συνδέσεις ή τριτοβάθμια επεξεργασία ΕΕΛ , και ΦΠΑ), με την έγκριση που δόθηκε τον 11ο/2017 χρήσης προγραμματικής Υπερδέσμευσης από το ΥΜΕΠΕΡΑΑ.
Τα «Κριτήρια» και Προϋποθέσεις της Πρόσκλησης ήταν τα εγκεκριμένα του Προγράμματος ΥΜΕΠΕΡΑΑ (που τα χρηματοδοτεί, όπως προβλέπεται από το Σύστημα του ΕΣΠΑ). Ως εκ τούτου το ανώριμο τελικά έργο της Ζαγοράς δεν μπόρεσε να ενταχθεί.
Ωστόσο, το 2017 δόθηκε η δυνατότητα με την ΕΓΚΥΚΛΙΟ του Π.Δ.Ε. , να χρηματοδοτηθούν «Μελέτες» Ωρίμανσης Έργων που πρόκειται να ενταχθούν στο ΕΣΠΑ για κατασκευή. Εκμεταλλευόμενοι τη διάταξη αυτή, εντάξαμε τη Μελέτη Αποχέτευσης ΖΑΓΟΡΑΣ , στο εθνικό Π.Δ.Ε. Με την ολοκλήρωσή της, θα γίνουν οι ενέργειες για τη χρηματοδότηση του έργου κατασκευής.
Όλα τα υπόλοιπα «μη συμμορφωμένα» έργα χρηματοδοτούνται απευθείας από το ΥΜΕΠΕΡΑΑ , με διαχείριση από τη Διαχειριστική Αρχή του. Δεν μένει κανένα έργο «ορφανό» στη Θεσσαλία.
Έχουμε το αποτέλεσμα αυτό στη Θεσσαλία, γιατί συνεργαστήκαμε από το Γ΄ΚΠΣ ακόμα και το τότε Ταμείο Συνοχής, γιατί δουλέψαμε όλοι, ΔΕΥΑ και Περιφέρεια, στηρίξαμε τα έργα και τον τόπο μας, πιστέψαμε ότι μπορούμε να πετύχουμε και να μην τρέχουμε για να φτάσουμε. Σήμερα πετύχαμε να έχουμε χρηματοδοτήσεις, όταν άλλοι δεν έχουν και ψάχνουν για να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους : από την αρχική Συμφωνία Περιφέρειας με το τότε ΕΠΠΕΡΑΑ από το 2014, τις μετέπειτα ενέργειες ωρίμανσης έργων και εξασφάλισης πόρων, έως και σήμερα. Απομένει τώρα να αποδείξουμε ότι μπορούμε να έχουμε και αποτέλεσμα, έγκαιρο , καλύπτοντας όλες τις περιοχές και Δήμους της Θεσσαλίας.
Και τελειώνοντας αναφέρω, ότι έργα Διαχείρισης Λυμάτων χρηματοδοτούνται σήμερα από το Περιφερειακό Πρόγραμμα Θεσσαλίας 2014-2020 και σε μικρότερους οικισμούς των 2.000 κατοίκων. Γιατί αυτό ήταν στρατηγική μας στην Περιφέρεια, γιατί δεσμεύσαμε πόρους για τα έργα αυτά, γιατί είναι έργα που προστατεύουν το περιβάλλον και τη Δημόσια Υγεία. Αφορούν παραθαλάσσιους οικισμούς και οικισμούς που τα λύματά τους άμεσα επηρεάζουν σημαντικά υδάτινα σώματα και το περιβάλλον, υποβαθμίζοντάς το και μη τηρώντας απαιτήσεις όπως η προστασία ποιότητας νερών των ακτών κολύμβησης . Είναι έργα στην Αμαλιάπολη στο Δήμο Αλμυρού, στο Στόμιο στο Δήμο Αγιάς , στον Πυργετό και την Κρανιά στο Δήμο Τεμπών, στη Μάνδρα και στο Κουτσόχερο του Δήμου Λαρισαίων, συνολικού Π/Υ 8,6 εκ.ευρώ. Και με την τελευταία Πρόσκληση που εκδόθηκε στο ΠΕΠ εντάσσονται στο αμέσως προσεχές διάστημα ακόμα 2 κρίσιμα έργα με Π/Υ 10 εκ.ευρώ. Είναι όλα έργα περιβαλλοντικής προστασίας, δημόσιας υγείας και βασική προϋπόθεση για να μιλάμε για ανάπτυξη των περιοχών μας.
