Την Τετάρτη στις 13 του Απρίλη, πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τις φιλολόγους του σχολείου κα. Αγναντή Μαρία και κα. Ηλιάδη Αμαλία καθώς και με τη Διεύθυνση του σχολείου μια εξαιρετική ημερήσια εκδρομή στα Αμπελάκια Λαρίσης με ενδιάμεσους σταθμούς, η οποία εντάσσονταν σε εκπαιδευτικά προγράμματα πολιτισμού. Ήταν μια αξέχαστη μέρα για όλους τους συμμετέχοντες, μια ημέρα που έγινε έναυσμα και αιτία για την μόρφωση και την επιμόρφωσή τους.
Με αφετηρία τον σχολικό χώρο, αφού είχαμε προ ώρας αφήσει πίσω μας την πόλη των Τρικάλων, και επειδή «εκ Θεού άρξασθαι», η πρώτη στάση που πραγματοποιήθηκε ήταν στην Βυζαντινή μονή Ζάρκου. Η εν λόγω μονή είναι κτισμένη στην καρδιά της φύσης, μακριά από τους ξέφρενους ρυθμούς και το άσκοπο κυνήγι χρόνου που χαρακτηρίζει τις σύγχρονες πόλεις. Το «παρουσιαστικό» της χαρακτηρίζεται περισσότερο από υποβολή παρά από επιβολή, αφού ο ρυθμός της αρχιτεκτονικής του με τις εναλλαγές πέτρας, ξύλου και τούβλου δένει απολύτως αρμονικά με τον ευρύτερο περίγυρο, αποπνέει σεβασμό και μαγνητίζει μοιραία τη ματιά του περαστικού. Βρίσκεται σε λειτουργία χάρη στις δύο μοναχές που κατοικούν εκεί μόνιμα, ενώ περιποιούνται με αγάπη και επιμέλεια τον ιερό χώρο καθημερινά. Η επίσκεψή μας εκεί ξεκίνησε με την μία εκ των δύο μοναχών να μας ξεναγεί στον κεντρικό ιερό ναό της μονής, εμπλουτίζοντας τις γνώσεις μας με ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με τους προκατόχους τους στον χώρο και τις συνθήκες ζωής αυτών , κυρίως επί Τουρκοκρατίας, καθώς και με ποιούς καταστροφικούς τρόπους ο οθωμανικός Ζυγός έβλαψε ανεπανόρθωτα την θεία κληρονομιά της μονής, μιας και ουκ ολίγα κειμήλια εκλάπησαν κατά την περίοδο εκείνη. Αν και οι καταστροφές του παρελθόντος είναι ακόμα χαραγμένες επώδυνα στη μνήμη όσων τις άκουσαν από τα στόματα των μεγαλυτέρων, τα εναπομείναντα κτίσματα έχουν ανεγερθεί επιτυχώς χάρη στην αδιάκοπη προσπάθεια μοναχών πριν μερικά χρόνια, τόσο που κατέστησαν το σημερινό μοναστήρι έναν «παραδεισένιο», ευλογημένο τόπο που ευωδιάζει από την πλούσια ανθοφόρα βλάστηση. Οι καλόψυχες, ευγενέστατες μοναχές μας περιέγραψαν στη συνέχεια τις καθημερινές τους συνήθειες από τη στιγμή που έφτασαν στο μοναστήρι μέχρι σήμερα, αφήνοντάς μας άφωνους με τον απέριττο και ευλαβικό τρόπο ζωής τους. Τέλος, είχαμε την ευκαιρία να δοκιμάσουμε ένα από τα γλυκά που οι ίδιες ετοίμασαν με αγάπη, τα οποία όπως ήταν αναμενόμενο απέσπασαν τις καλύτερες κριτικές.
Επόμενος σταθμός της εκδρομής υπήρξε το Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας. Πρόκειται για ένα υπερσύγχρονο αρχαιολογικό χώρο του οποίου η κατασκευή ολοκληρώθηκε το 2006. Αφορμή για τη δημιουργία του στάθηκαν ο πλούτος των ευρημάτων από τη Λάρισα και την ευρύτερη περιοχή της όπως και η επιθυμία προβολής της θεσσαλικής ιστορίας. Η έκθεσή του καλύπτει ένα ευρύτατο φάσμα ιστορικών περιόδων, από την Παλαιολιθική έως και την Οθωμανική περίοδο. Έτσι, η περιήγησή μας αποτέλεσε το πιο βιωματικό, παραστατικό, απολαυστικό και ενδιαφέρον μάθημα ιστορίας που μπορεί κανείς να παρακολουθήσει. Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστούμε πως η επίσκεψη στο μουσείο αυτό προσομοίαζε σε ένα ταξίδι στο χρόνο. Νιώσαμε έκπληξη για το μέγεθος των μαμούθ της Προϊστορικής περιόδου, παρακολουθήσαμε, σαν από μια χαραμάδα που μας επέτρεπε να ρίξουμε φως στο άδυτο σκοτάδι του παρελθόντος, την εξέλιξη των χρηστικών αντικειμένων καθώς οδεύαμε από την Νεολιθική στην εποχή του Χαλκού, και από την εποχή του Χαλκού στη Γεωμετρική, όπου το στιλ διακόσμησης των αγγείων μεταβαλλόταν αισθητά, για να φτάσουμε στην Αρχαϊκή και την Κλασική, όπου θαυμάσαμε τα κομψοτεχνήματα της αγγειοπλαστικής και της μεταλλουργίας, και απορροφηθήκαμε στην παρατήρηση των προσεκτικά σμιλευμένων λεπτομερειών σε αγάλματα, νομίσματα ακόμα και σε οικιακά σκεύη! Έπειτα, περιηγηθήκαμε στους χώρους που φιλοξενούσαν τα ευρήματα της Ελληνιστικής και της Ρωμαϊκής περιόδου. Εκεί διαπιστώσαμε πιο εξελιγμένες τεχνοτροπίες στην επεξεργασία καινούριων σχετικά υλικών όπως ο ύαλος, που αντικατοπτρίζουν τις αλλαγές στις αντιλήψεις των ανθρώπων σχετικά όχι μόνο με την αισθητική υπόσταση των πραγμάτων αλλά και τις γνώσεις τους πάνω σε επιστήμες όπως η ιατρική, μια που ορισμένες διαδικασίες και στάδια κατεργασίας των υλικών σε χρηστικά σκεύη αποσκοπούσαν στον περιορισμό διάδοσης μικροβίων(εφυαλωμένα σκεύη). Στην αίθουσα της Παλαιοχριστιανικής περιόδου παρατηρήσαμε πολύχρωμα ψηφιδωτά και μέρη αντικειμένων που χρησιμοποιούνταν σε επίσημες συγκεντρώσεις φερόντων θρησκευτικό αξίωμα, συνεχίσαμε ακάθεκτοι στην Βυζαντινή περίοδο όπου ο ιδιαίτερος χαρακτήρας των μορφών μας οδήγησε σταδιακά προς την τελευταία περίοδο της ιστορικής συνέχειας στην οποία είχαμε αφεθεί, την Οθωμανική. Αν μπορούσαμε να συνοψίσουμε σε λίγες λέξεις την εμπειρία αυτή, θα λέγαμε ότι ο παραστατικός τρόπος έκθεσης των ευρημάτων με την παροχή αντίστοιχων πληροφοριών, χωρίς να ξεχνάμε τις σποραδικές βιντεοπαρουσιάσεις που επέτρεπαν στον επισκέπτη να δει τον τρόπο με τον οποίο οι εργαζόμενοι στον χώρο της αρχαιολογίας και συντήρησης αρχαιοτήτων εργάζονται κοπιωδώς για το αξιέπαινο αυτό αποτέλεσμα, ήταν αδιαμφισβήτητα εξαίρετος τρόπος για να έρθουμε ουσιαστικά σε επαφή με τις ρίζες μας.
Η εκδρομή συνεχίστηκε με πιο χαλαρό ρυθμό στα σοκάκια του οικισμού των Αμπελακίων με τα γραφικά του αρχοντικά και τα πετρόκτιστα σπίτια. Από τη διαδρομή αυτή ξεχώρισε η επίσκεψη στο αρχοντικό ενός πλούσιου εμπόρου της εποχής της Τουρκοκρατίας ο οποίος ήταν γνωστός με το προσωνύμιο “Σβαρτς”, που αποτελεί μετάφραση στα Γερμανικά του επιθέτου του “Μαύρος”, ως επακόλουθο των πολλαπλών συναλλαγών της βιοτεχνίας υφασμάτων την οποία είχε δημιουργήσει με την Γερμανία. Το αρχοντικό αυτό, αν και υποφέρει σοβαρής έλλειψης συντήρησης, είναι ένας εντυπωσιακός καθρέφτης τόσο του ανθρώπου που ζούσε εκεί όσο και της οικονομική κατάστασης των ευπόρων της εποχής. Πράγματι, το πλήθος των δωματίων, οι τοιχογραφίες φιλοτεχνημένες από γνωστό τότε ζωγράφο, τα ξυλόγλυπτα σημεία που συναντώνται ακόμα και στην ξύλινη οροφή, ο αριθμός και το μέγεθος των παραθύρων, τα τεράστια ξύλινα σεντούκια με ελαφαντοστούν, όλα αυτά δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι πρόκειται για έναν άρχοντα, έναν πετυχημένο επαγγελματικά άνθρωπο που ζούσε πλουσιοπάροχα, περιτριγυρισμένος από δυσεύρετα και ακριβά είδη πολυτελείας. Προσεγγίζοντας λοιπόν το τέρμα του τρίτου στη σειρά σταθμού μας, και δεδομένου ότι είχε φτάσει πια μεσημέρι, κάναμε στάση για να γευματίσουμε σε μία κοντινή ταβέρνα, από της οποίας την ποιότητα και την ποικιλία των εδεσμάτων μείναμε ικανοποιημένοι. Επόμενη σύντομη στάση ήταν η παραλία, από όπου πήραμε μια γεύση από πρόωρο καλοκαίρι περπατώντας στην ακροθαλασσιά…
Καθώς η επίσκεψή μας στον Άγιο Παντελεήμονα δεν μπόρεσε να πραγματοποιηθεί, επισκεφτήκαμε το αρχαίο θέατρο της Λάρισας. Παρ’ όλο που δεν ήταν δυνατό να εισέλθουμε κανονικά στον χώρο, τον προσεγγίσαμε αρκετά, διακρίναμε το κτισμένο με πέτρινους ογκόλιθους «δωμάτιο» από όπου έβγαιναν οι ηθοποιοί και ο χορός, τον χώρο της ορχήστρας, την πλατεία, και ευχηθήκαμε να καταφέρουμε κάποια στιγμή να παρακολουθήσουμε μια αρχαία τραγωδία από το ίδιο μέρος, όπως έκαναν και οι αρχαίοι μας πρόγονοι χιλιάδες χρόνια πριν. Εν τέλει, τραβήξαμε εκεί αναμνηστική φωτογραφία της όμορφης εξόρμησής μας. Λίγη ώρα πριν αναχωρήσουμε για τα Τρίκαλα, περάσαμε κάποιο ελεύθερο χρόνο στους εμπορικούς δρόμους της Λάρισας. Με την δύση του ήλιου, βρισκόμασταν και πάλι στην πόλη μας, ευτυχισμένοι, εύθυμοι, σοφότεροι, και πλουσιότεροι σε εμπειρίες.
Φατλέ Δέσποινα, μαθήτρια Γ΄ Γυμνασίου του Μουσικού Σχολείου Τρικάλων.
