Στα σχολεία ζούμε αυτή τη χρονιά στιγμές απείρου κάλλους. Εδώ και ένα χρόνο έχει αυξηθεί το ωράριο, έχουμε επιστρατευτεί, έχουν καταργηθεί ολόκληροι κλάδοι, έχουν βγει σε διαθεσιμότητα 2000 συνάδελφοι μας, 500 εκ των οποίων θα απολυθούν, χωρίς καμιά εξήγηση, πέρα από την εκπληκτική ομολογία του υφυπουργού ότι «μας το ζητάει η Τρόικα», τα τμήματα είναι 27 ατόμων και, φυσικά, οι μισθοί μας έχουν μειωθεί κι άλλο, με την κατάργηση των δώρων. Επίσης, υπάρχουν ακόμα ελλείψεις σε πολλά σχολεία πανελλαδικά, ενώ η νέα χρονιά προβλέπεται ακόμα δυσκολότερη με τις αποχωρήσεις κι άλλων συναδέλφων.
Και μέσα σε όλα αυτά, το υπουργείο, το οποίο παρανόμως δεν έχει εκδώσει την εγκύκλιο μεταθέσεων, ενώ ο νόμος όριζε ότι έπρεπε να το κάνει ως τις 30 Νοεμβρίου του 2013, μας υποχρεώνει (ακριβώς έτσι, με μαύρα γράμματα και υπογραμμισμένα) να προχωρήσουμε στον θεσμό της λεγόμενης αυτοαξιολόγησης. Για όποιον έχει την υπομονή να διαβάσει, πρόκειται για ατελείωτες σελίδες επαναλήψεων, γραφειοκρατίας και χαρτούρας, οι οποίες προσπαθούν να καταγράψουν σε δείκτες την κατάσταση των σχολείων, γιατί δεν την ξέραμε ως τώρα. Επίσης, μας ζητούνται να δημιουργήσουμε σχέδια δράσης όπως…ιστοσελίδα, εκδρομές και άλλα τέτοια πρωτότυπα, που σίγουρα θα κάνουν το σχολείο αγνώριστο!
Ωραίο όνομα, θα μου πείτε, και ωραίος θεσμός, που θα κάνει καλύτερα τα σχολεία μας. Άντε, επιτέλους, να δουλέψετε κι εσείς οι τεμπέληδες καθηγητές, να ξεχωρίσουν τα ερίφια από τα πρόβατα, να φανούν τα καλύτερα σχολεία! Είναι έτσι όμως;
Αυτός ο θεσμός της αυτοαξιολόγησης είναι ένα χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα ΕΣΠΑ, του οποίου ο προϋπολογισμός δεν έχει ανακοινωθεί και ουδείς εξ όσων ρωτήσαμε γνώριζε κάτι σχετικό. Δεν ξέρουμε λοιπόν ποιος καρπώνεται τα χρήματα αυτά. Γνωρίζουμε μόνο ότι δε θα δοθεί δεκάρα τσακιστή σε εκπαιδευτικούς και σχολεία, αν και θα χρειαστούν χιλιάδες εργατοώρες πανελλαδικά.
Επίσης, η αυτοαξιολόγηση είχε λειτουργήσει πιλοτικά σε μερικά σχολεία. Πέρα από μερικές εκθέσεις ιδεών, δεν υπάρχουν απτά αποτελέσματα που να αποδεικνύουν ότι αυτός ο θεσμός έκανε τα σχολεία που αυτοαξιολογήθηκαν καλύτερα από τα υπόλοιπα. Δεν υπάρχει συγκριτική μελέτη γι’ αυτό. Επίσης, κάτι το οποίο υποκρύπτεται επιμελώς, πολλά από τα σχολεία που αυτοαξιολογήθηκαν, και μάλιστα με υψηλούς δείκτες, έκλεισαν εξ αιτίας των εκπαιδευτικών αλλαγών του υπουργείου. Όσο καλό και να παρουσιάσεις το σχολείο σου, το υπουργείο θα το κλείσει αν δεν βολεύει η ύπαρξη του.
Φυσικά, δεν αξιολογούνται οι αποτυχημένες εκπαιδευτικές πολιτικές των υπουργών παιδείας (δεν τις λέω εγώ αποτυχημένες, οι ίδιοι οι υπουργοί αποκαλούν έτσι το έργο των προκατόχων τους), ούτε τα ανεδαφικά αναλυτικά προγράμματα, ούτε η ελλιπής χρηματοδότηση των σχολείων. Για την τελευταία μάλιστα ειπώθηκε ότι, τι να κάνουμε, αφού το κράτος δε δίνει χρήματα, ας ψάξουμε να βρούμε αλλού. Αυτό το οποίο αξιολογείται είναι ουσιαστικά το ανθρώπινο δυναμικό και οι δράσεις του.
Κι εδώ αρχίζει άλλο κεφάλαιο της κωμωδίας. Σε ερωτήσεις ποιος και πώς θα χρησιμοποιήσει τα αποτελέσματα αυτού του προγράμματος, ουδείς γνώριζε να απαντήσει, ενώ κανείς δε μπορεί με σιγουριά να απαντήσει αν η αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας συνδέεται με την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού. Μια αξιολόγηση που, θυμίζω, σχετίζεται με προαγωγές, στασιμότητες και (με εύσχημο τρόπο) απολύσεις. Τέλος, δεν είναι γνωστό πώς θα γίνει προγραμματισμός εκπαιδευτικού έργου από έναν εκπαιδευτικό, τη στιγμή που αυτός δεν γνωρίζει αν η ειδικότητα του θα υπάρχει, αν αυτός θα βρίσκεται στο σχολείο, στον νομό ή κάπου αλλού.
Βεβαίως, σε αυτές και άλλες απορίες δεν υπάρχουν ή δεν μας ανακοινώνονται οι απαντήσεις, καθώς εμείς, ως δημόσιοι υπάλληλοι εντελλόμεθα, μας λένε, να είμαστε απλά πιόνια και να εκτελούμε διαταγές. Έστω…
Ως πολίτες όμως, ως σκεπτόμενοι άνθρωποι, ως επιστήμονες και ως άνθρωποι που ενδιαφερόμαστε για την εκπαίδευση, έχουμε το δικαίωμα να κάνουμε ερωτήσεις και να περιμένουμε απαντήσεις. Αν αυτές δεν έρθουν, τότε θεωρώ ότι είναι δίκαιο να μιλάω για έναν συνδυασμό οικονομικού σκανδάλου αδιαφάνειας και ενός αντιπερισπασμού: Προβάλλεται ως πανάκεια για τα προβλήματα της εκπαίδευσης ένα πρόγραμμα αμφιβόλου ποιότητας για τις ακόμα χειρότερες εξελίξεις που θα έρθουν στην εκπαίδευση, με το κλείσιμο των ακόμα περισσότερων σχολείων, την απόλυση κι άλλων συναδέλφων. Τι ακόμη έχουν να δουν τα μάτια μας…
Κι εμείς; Τι κάνουμε εμείς; Στεκόμαστε απαθείς, άβουλοι και μοιραίοι σε ό, τι μας ζητάνε ή θα προσπαθήσουμε να αντισταθούμε στη λαίλαπα που μας έρχεται; Νομίζω ότι η συσπείρωση και οι αγώνες μας πρέπει να είναι η απάντηση. Η 7η Φεβρουαρίου, ημέρα που συζητείται στο ΣτΕ η αντισυνταγματικότητα της διαθεσιμότητας, είναι μια ευκαιρία ενημέρωσης και αγώνα. Ας μην τη χάσουμε!
Κώστας Μιχαλάκης, φιλόλογος
Μέλος της Αγωνιστικής Κίνησης Εκπαιδευτικών Τρικάλων
