Εφέτος (σχολικό έτος 2012-2013) στο σχολείο μας εκπονήθηκε καινοτόμο εκπαιδευτικό πρόγραμμα πολιτιστικών δραστηριοτήτων με θέμα «Εργαστήρι Ζωγραφικής: Εικαστική Αποτύπωση των Μνημείων της Ακρόπολης-Παρθενώνα», στο οποίο συντονίστρια είναι η κ.Καλλέργη-Γιάκου Ντία, καθηγήτρια εικαστικών.
Τα υποθέματα, οι επιμέρους διαστάσεις-όψεις του που προσέγγισαν οι μαθητές αφορούν τηγνώση του Παρθενώνα και των Μνημείων της Ακρόπολης, τη μελέτη στη θεωρία και πράξη, την ένταξή τους στο Ιστορικό Πλαίσιο του Χρυσού Αιώνα (5ος αι. π.Χ.), την λεπτομερειακή ιστορική – αρχαιολογική ανάλυσή τους, τηνεικαστική τους αποτύπωση με ζωγραφική απόδοση και παραγωγή νέων έργων τέχνης. Οι παιδαγωγικοί στόχοι που τίθενται σε αυτή την περίπτωση είναιεπομένως γνωστικοί, αξιακοί, συναισθηματικοί-βιωματικοί , όσο και απόκτησης εικαστικών δεξιοτήτων. Επίσης οργανωτικοί, με ψηφιοποίηση των έργων ζωγραφικής απόδοσης των μαθητών-μαθητριών και διοργάνωση έκθεσης, πραγματικής και εικονικής.
Η έμπρακτη πιστοποίηση της αξίας του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, ως πηγής έμπνευσης συντελείται με τον τρόπο αυτό μέσω της μεθοδολογίας υλοποίησης του προγράμματος και των συνεργασιών με άλλους φορείς, τα οποία εδράζονται στα ακόλουθα στάδια: 1. Εντοπισμός – επεξεργασία εικονογραφικού υλικού: Ζωγραφικοί πίνακες, Σκαριφήματα, Σχέδια, Αρχιτεκτονικές και Ζωγραφικές Αναπαραστάσεις, Τεκμήρια (ομαδοσυνεργατική μέθοδος project) 2. Συνεργασία με το νέο Μουσείο της Ακρόπολης: Επίσκεψη – Παρακολούθηση σχετικού Εκπαιδευτικού Προγράμματος 3. Οργάνωση έκθεσης ζωγραφικής, πραγματικής και εικονικής-ψηφιακής.
Τα πεδία σύνδεσης με τα προγράμματα σπουδών των αντίστοιχων γνωστικών αντικειμένων αφορούν τα μαθήματα: Ιστορία – Τέχνη – Αρχαιολογία,Εικαστικά: σχέδιο, ζωγραφική αναπαράσταση, Έκθεση – Έκφραση Ιδεών, Πολιτική και Κοινωνική Αγωγή.Η διερεύνηση του θέματος από τους μαθητές περιλαμβάνει βιβλιογραφική έρευνα για το Χρυσό Αιώνα στην Αρχαία Αθήνα και εντοπισμό εικονογραφικού υλικού,συλλογή σχεδίων – ζωγραφικών και αρχιτεκτονικών αναπαραστάσεων, κατάταξή του σε ομάδες: μνημεία της Ακρόπολης των Αθηνών (Παρθενών, Προπύλαια, Ναοί: Απτέρου Νίκης, κτλ.),επεξεργασία, δηλαδή δημιουργία θεματικών ενοτήτων και ζωγραφικές αποδόσεις των μελετηθέντων μνημείων, με παράλληλη επισήμανση του λειτουργικού τους ρόλου στον Ιερό Βράχο.Η, δε, υλοποίηση των δράσεων και επισκέψεων του προγράμματος προϋποθέτει περιήγηση στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης: παρατήρηση του Ψηφιακού Υλικού και περιήγηση στον Εικονικό του κόσμο.
Υπό τις κατευθύνσεις, λοιπόν, την επίβλεψη και σε συνεργασία με την καθηγήτριά τους των εικαστικών, οι μαθητές και οι μαθήτριές μας στοχεύουν σε μια δυναμική παρέμβαση, από τη μεριά τους, στο πολιτιστικό γίγνεσθαι του σχολείου μας και της ευρύτερης περιοχής, με την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος εικαστικής και πολιτιστικής εμβάθυνσης. Βασική επιδίωξη του σχολικού καλλιτεχνικού μας εργαστηρίου είναι η σταδιακή μύηση στο χώρο σπουδών των εικαστικών τεχνών και η δημιουργία πρόσφορων συνθηκών ανάπτυξης της καλλιτεχνικής έκφρασης στους εφήβους μαθητές μας. Μέσα από ειδικά μελετημένα προγράμματα, προσαρμοσμένα στην ηλικία τους, το εργαστήρι προσφέρει σε παιδιά και εφήβους τη δυνατότητα, μέσα από ευχάριστη αλλά στοχευμένη, δομημένη παιδαγωγικά και επιστημονικά απασχόληση, να πλησιάσουν την εικαστική δημιουργία, να μάθουν τη γλώσσα της και να χειριστούν διαφορετικά εκφραστικά μέσα, όπως σχέδιο, ζωγραφική, γλυπτική κ.ά. Με ατομικές και ομαδικές εργασίες και την καθοδήγηση της έμπειρης δασκάλας τους κ. Ντίας Καλλέργη-Γιάκου, καλλιεργούνται, μέσα από τη διαδικασία της τέχνης με δημιουργικότητα, αυτοπειθαρχία και, όπου κρίνεται απαραίτητο, με καλλιτεχνική ελευθερία, αναδεικνύοντας το ταλέντο στους πιο προικισμένους. Μαθητεύουν στο ζωγραφικό εργαστήρι του 3ου Γυμνασίου Τρικάλων παράλληλα με το εκπαιδευτικό-σχολικό τους έργο, τη μελέτη και την επιμέλεια που απαιτείται σε όλα τα μαθήματα, γιατί το εικαστικό μας εργαστήρι έχει να επιδείξει αξιόλογη δραστηριότητα επιμορφωτικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα, όπως αποδεικνύεται και από τις φωτογραφίες που στηρίζουν, συνοδεύουν και εμπλουτίζουν αυτό το κείμενο. Εξάλλου, η εκπαίδευση μέσα από τις τέχνες συμβάλλει στην πραγματοποίηση ολοκληρωμένης μάθησης, δεδομένου ότι, ενώ γίνεται η γνωστική προσέγγιση διαφόρων θεμάτων, ενεργοποιείται ταυτόχρονα η κριτική σκέψη, η δημιουργικότητα, η συναισθηματική έκφραση και η φαντασία.
Στο πλαίσιο των στόχων αυτών, οι μαθητές και μαθήτριες του εργαστηρίου μας πραγματοποιούν εκπαιδευτικές επισκέψεις σε εκθέσεις οι οποίες φιλοξενούνται, κατά καιρούς, στην πόλη μας μα και σε άλλες πόλεις, στη διάρκεια εκπαιδευτικών εκδρομών. Ξεναγούνται στις εκθέσεις από τους υπευθύνους των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, συνήθως ιστορικούς της τέχνης & τεχνοκριτικούς ή επιμελητές των εκθέσεων, και έτσι έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν και να θαυμάσουν μια σειρά έργων από πρόσφατες ή παλιότερες ενότητες δουλειάς, τα οποία αποτυπώνουν τη μαγική ποιητική, τις αναζητήσεις και την πάντοτε φρέσκια και νεανική ματιά ακμαίων και σύγχρονων ή παλαιότερων δημιουργών. Μέσα από τις αναλυτικές αυτές παρουσιάσεις γίνεται κατανοητό ότι, πράγματι, το έργο τέχνης «χαρίζει» γνωστική επάρκεια, αναπτύσσει τη φαντασία , ωθεί τη σκέψη σε πολλαπλές ερμηνείες, ενδυναμώνει πολιτισμικά και ευαισθητοποιεί αισθητικά. Εξάλλου, η ενεργοποίηση του στοχασμού αποτελεί θεμέλιο για κάθε θετική δράση των σκεπτόμενων και ενεργών πολιτών, έτσι ώστε να διαχειρίζονται την αλλαγή και να προσαρμόζονται στις νέες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες.
Με το πέρας των ξεναγήσεων, οι μαθητές συνήθως δημιουργούν τα προσωπικά τους έργα, με βάση έναν συγκεκριμένο πίνακα ζωγραφικής ή με αφορμή το σύνολο του έργου ενός καλλιτέχνη, με στόχο να αντιληφθούν τη σχέση του λόγου με τις εικαστικές τέχνες. Παράλληλα, όμως, το έργο τέχνης ως αντικείμενο παρατήρησης προάγει το στοχασμό, προσφέρει ευελιξία επιλογών. Διεγείρει κατ’ αρχάς τις αισθήσεις, στη συνέχεια ελκύει την παρατηρητικότητα οριοθετώντας τη, γεγονός που κάνει τον στοχασμό περισσότερο εστιασμένο. Η προσήλωση αυτή μέσα από κατάλληλες διδακτικές προσεγγίσεις, δίνει τη δυνατότητα για βαθιά στοχαστική ενεργοποίηση: ερμηνεία συμβόλων, εντοπισμό μηνυμάτων, ανάκληση εμπειριών, ανάλυση και σύγκριση εννοιών, εύρεση εναλλακτικών προοπτικών. Το ζητούμενο είναι να προκύψει ένα εικαστικό έργο ή ένα κείμενο ως έκφραση της εντύπωσης ή του συναισθήματος που δημιουργεί ένα έργο τέχνης. Γιατί η αξιοποίηση των τεχνών για μαθησιακούς σκοπούςσήμερα αναπτύσσεται ως μια μορφή εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, η εκπαίδευση μέσα από τις τέχνες συνίσταται στο ότι, ενώ μελετάται ένα μαθησιακό αντικείμενο, παρεμβάλλεται η ανάλυση έργων τέχνης, το περιεχόμενο των οποίων σχετίζεται με αυτό. Εξάλλου, η δημιουργική γραφή στο πλαίσιο του σχολείου στοχεύει στο να κάνει τους μαθητές «μικρούς συγγραφείς», δίνοντάς τους ερεθίσματα για έκφραση και δημιουργία. Έτσι, η εσωτερική επικοινωνία ή αλλιώς η ώσμωση μεταξύ διαφορετικών μορφών τέχνης μπορεί να αποτελέσει πρόσφορο πεδίο πειραματισμού και έκφρασης των δημιουργικών ταλέντων των μαθητών.
Υπό αυτό το πρίσμα, οι επισκέψεις σε εκθέσεις ζωγραφικής είναι πολύ ενδιαφέρουσες εμπειρίες, από τις οποίες οι μαθητές αποκομίζουν πολλαπλά οφέλη, επιτυγχάνοντας τη μάθηση μέσα από ενεργητικές διαδικασίες, που παράλληλα επιτρέπουν την έκφραση της δημιουργικότητάς τους. Τα νοήματα των έργων ανακαλύπτονται και στη συνέχεια αξιοποιούνται ως εναύσματα προκειμένου να πραγματοποιείται μια περισσότερο εμπλουτισμένη και ανοικτή σε ερμηνείες προσέγγιση των εξεταζόμενων θεμάτων. Τέτοιου είδους εκπαιδευτικές επισκέψεις παρέχουν στους μαθητές τις απαραίτητες δεξιότητες για την ανάπτυξη καινοτόμων δράσεων, οι οποίες θα ενδυναμώσουν τη δημιουργικότητα και την κριτική σκέψη τους, μέσω της επεξεργασίας έργων τέχνης.
«Εργαστήρι Ζωγραφικής: Εικαστική αποτύπωση των Μνημείων της Ακρόπολης-Παρθενώνα»(Συντονίστρια: Καλλέργη Κωνσταντία ΠΕ08)
Οι επιδιωκόμενοι στόχοι και τα χαρακτηριστικά της μεθόδου project με την οποία υλοποιήθηκε το εν λόγω εκπαιδευτικό πρόγραμμα ως «καινοτόμο παιδαγωγικό εργαστήριο του μέλλοντος» είναι οι ακόλουθοι:
1. Η συγκεκριμένη μέθοδος θέλει να προωθήσει τη συμμετοχή του καθενός παιδαγωγού-εκπαιδευτικού, μαθητή/μαθήτριας, στη διαμόρφωση του μέλλοντός του.
2. .Επιδιώκει την ενσωμάτωση όλων των συμμετεχόντων. Με άλλα λόγια, κατά την υλοποίηση της μεθόδου ειδικοί και μη ειδικοί, γνώστες και μη γνώστες του θέματος συνεργάζονται.
3. Έχει ένα ολιστικό χαρακτήρα, δηλ. ερευνά το συνδυασμό των ατομικών αλλαγών με τις αλλαγές της κοινωνίας, της λογικής με την ενόραση, τη γνώση με το συναίσθημα.
4. Είναι μια μέθοδος δημιουργική, δηλ. είναι μια μέθοδος σχεδιασμού και ανάπτυξης στοιχείων, τα οποία κινητοποιούν τη δημιουργική φαντασία και τις αντιληπτικές ικανότητες των συμμετεχόντων.
5. Είναι μια μέθοδος επικοινωνιακή, δηλ. παρακινεί και δίνει την ευκαιρία για συμμετοχή συζήτηση και δημιουργία και στους διστακτικούς συμμετέχοντες.
(Οι τελικές παρουσιάσεις των πολιτιστικών και περιβαλλοντικών προγραμμάτων μας βρίσκονται αναρτημένες στην ιστοσελίδα του σχολείου : mail@3gym-trikal.tri.sch.gr)
https://3gym-trikal.tri.sch.gr/wp-content/uploads/2013/04/byzantinos-politismos.pdf
https://3gym-trikal.tri.sch.gr/?cat=33 (Εκπαιδευτικά Προγράμματα)
https://3gym-trikal.tri.sch.gr/?cat=51 (Περιβαλλοντική Εκπαίδευση)
https://3gym-trikal.tri.sch.gr/?cat=53 (Αρχείο πολιτιστικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων)
https://3gym-trikal.tri.sch.gr/?cat=54 (Αρχείο προγραμμάτων Τοπικής Ιστορίας)
Η διευθύντρια
Αμαλία Ηλιάδη, Φιλόλογος (ΠΕ 02)
