Η εγκαθίδρυση ενός συστήματος διαφανούς και αποτελεσματικού ελέγχου στην οικονομική λειτουργία των Αιρετών Περιφερειών, αποτελεί αδήριτη αναγκαιότητα. Σε μια περίοδο που καταρρέει η αξιοπιστία του πολιτικο-διοικητικού συστήματος της χώρας, ο νεοσύστατος θεσμός των Περιφερειών που ίδρυσε ο Καλλικράτης πρέπει να δώσει το παράδειγμα της χρηστής και αποτελεσματικής διαχείρισης, αντί να εκφυλίζεται σταδιακά στη συνείδηση πολιτών ως μέρος του προβλήματος και ως σύμπτωμα της διεφθαρμένης και αναποτελεσματικής ελληνικής γραφειοκρατίας.
Η σύσταση και η λειτουργία των Υπηρεσιών Αυτοτελούς Εποπτείας ΟΤΑ, η εγκατάσταση των Ελεγκτών Νομιμότητας και η θέσπιση θέσεων Βοηθών Ελεγκτών, που προβλέπει ο Καλλικράτης, αποτελούν την πρώτη προϋπόθεση για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη διεκπεραίωση των ελέγχων. Αλίμονο, όμως δύο χρόνια μετά την εγκατάσταση των Περιφερειακών Αρχών, ο τρόπος ελέγχου των οικονομικών πεπραγμένων παραμένει ο ίδιος με τις παλιές Νομαρχίες…Με τις ίδιες παθογένειες, τις ίδιες αβελτηρίες, την ίδια έλλειψη συντονισμού. Οι Ελεγκτές Νομιμότητας δεν έχουν αναλάβει καθήκοντα, ενώ οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, οι Πάρεδροι του Ελεγκτικού Συνεδρίου και οι Υπηρεσίες Εντελλομένων, ασκούν συχνά ελέγχους σκοπιμότητας, χωρίς κανένα κριτήριο ή ενιαίο σύστημα κανόνων. Το αποτέλεσμα είναι καθυστερήσεις, διπλή γραφειοκρατία, άνιση μεταχείριση όμοιων περιπτώσεων, διοικητικές εμπλοκές και ζημιά στα αναπτυξιακά έργα.
Σε αυτό το δυσμενές περιβάλλον η πλήρης υιοθέτηση του διπλογραφικού συστήματος για το σύνολο των δράσεων των Περιφερειών είναι συνεπώς επιβεβλημένη. Μόνον έτσι είναι δυνατά: η παρακολούθηση του κόστους, ο έλεγχος των υποχρεώσεων και των απαιτήσεων και κυρίως η διαφάνεια στην οικονομική διαχείριση των Περιφερειών.
Το πέρασμα από το απλογραφικό σύστημα του Δημόσιου Λογιστικού στο Διπλογραφικό Λογιστικό Σύστημα δεν μπορεί παρά να συνοδεύεται από μια εκ βάθρων αλλαγή του τρόπου κατάρτισης του προϋπολογισμού.
Εκτελούμε σχεδόν τρεις δεκαετίες ευρωπαϊκά προγράμματα και δεν διδαχτήκαμε τίποτα. Ο τύπος του προϋπολογισμού παραμένει αναλλοίωτος, ενώ ο τρόπος που αυτός εκτελείται αποτελεί βασική αιτία ανάσχεσης των μεταρρυθμίσεων στη δημόσια διοίκηση. Στο σχεδιασμό του προϋπολογισμού της Περιφέρειας δεν υπάρχει κανένα κριτήριο για την αξιολόγηση της αποδοτικότητας των παρεχόμενων χρηματοδοτήσεων και του βαθμού επίτευξης των στόχων των παρεχόμενων υπηρεσιών ενώ απουσιάζει η οποιαδήποτε σύνδεση των κωδικών με τα αποτελέσματα των παρεχόμενων υπηρεσιών τους!!!
Ο προϋπολογισμός της Περιφέρειας οφείλει να είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τη διαδικασία προγραμματισμού των πενταετών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, να συνδέει δηλαδή την κατανομή των πόρων με τους στόχους και τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα της εφαρμοζόμενης πολιτικής. Πρέπει, λοιπόν, να περάσουμε από τους ετήσιους προϋπολογισμούς τυπικής συμμόρφωσης, σε προϋπολογισμούς προγραμμάτων, επικεντρωμένους στην επίτευξη συγκεκριμένων πολιτικών στόχων. Προϋπολογισμούς, που θα βασίζονται σε πολυετείς προβλέψεις και στην αξιολόγηση απόδοσης των χρηματοδοτούμενων πολιτικών. Καίρια ζητήματα στην εφαρμογή του συστήματος ενός τέτοιου προϋπολογισμού είναι α) η σύνδεση μεταξύ στόχων, προτεραιοτήτων και δαπανών, β) η αποκέντρωση της διαχείρισης και της ευθύνης, γ) η εκτίμηση των δαπανών από μηδενική βάση και η αναλυτική κοστολόγηση των δράσεων, και δ) η θέσπιση δεικτών για την παρακολούθηση των δράσεων που χρηματοδοτούνται (Πρακτικές άγνωστες δηλαδή στη σημερινή Περιφερειακή Αρχή)…
Η πρότασή μας συγκροτεί μια εξόχως επιτελική μεταρρύθμιση, που αποτελεί συγχρόνως και ένα ολοκληρωμένο εργαλείο πολιτικής για την υποστήριξη της λήψης των αποφάσεων και τη χάραξη συνολικής αναπτυξιακής στρατηγικής.
Εξασφαλίζει δε ένα πρόσθετο πλεονέκτημα, εάν εφαρμοστεί : προσφέρει τη δυνατότητα να ξεπεραστούν αποτελεσματικά και οι τεράστιες αδυναμίες της διοίκησης Αγοραστού, η οποία ,με τον άχρωμο, γραφειοκρατικό και διεκπεραιωτικό τρόπο λειτουργίας της, μας έκανε δυστυχώς να νοσταλγήσουμε τις παλιές Νομαρχίες…
Απόστολος Παπατόλιας
Διδάκτωρ Νομικής
Γενικός Γραμματέας ΕΝ.Π.Ε.
