Αναφερθήκαμε σε προηγούμενα άρθρα μας στον βίο πολλών Νεομαρτύρων, όπως του Αγίου Νικολάου του εκ Μετσόβου, ο οποίος μετά από πολλά βασανιστήρια αποκεφαλίστηκε διότι δεν αρνήθηκε την Ορθόδοξη πίστη του στην πλατεία του ΟΤΕ των Τρικάλων, που τον 16ο αιώνα ήταν η κεντρική πλατεία της πόλεως.
Στην σημερινή κεντρική πλατεία των Τρικάλων υπάρχει το άγαλμα του Εθνομάρτυρα παπα – Θύμιου Βλαχάβα. Αυτός, όπως και ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, πολέμησε για την λευτεριά της πατρίδος μας και όταν τον συνέλαβε με δόλο ο Αλή Πασάς τον έκαμε τέσσερα κομμάτια στην πλατεία των Ιωαννίνων το 1808 και τον περιέφερε για παραδειγματισμό στα δρομάκια της πόλεως. Οι Εθνομάρτυρες λοιπόν θυσιάστηκαν για το Έθνος τους ενώ οι Νεομάρτυρες για την πίστη τους.
Για τους Εθνομάρτυρες ο λαός μας έστησε προτομές και αγάλματα για να τους τιμήσει ενώ για τους Νεομάρτυρες των οποίων τα άγια λείψανα μετά το μαρτύριό τους επιτελούν θαύματα έκτισαν περικαλλείς ναούς. Τα λείψανα όλων των Νεομαρτύρων κατά την εκταφή τους ή όπου διασώθηκαν σε σπίτια ή μοναστήρια ευωδιάζουν ενώ των Εθνομαρτύρων όχι.
Επίσης δεν πρέπει να λησμονούμε ότι στον τόπο του μαρτυρίου όλων σχεδόν των Νεομαρτύρων, όπως αναφέρει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, για πολλές ημέρες στήλη άκτιστου φωτός ένωνε την γη με τον ουρανό πράγμα που μαρτυρούσε την αγιότητα του προσώπου, ενώ αυτό δεν συνέβαινε στους χώρους των μαχών των Εθνομαρτύρων.
Οι Νεομάρτυρες πριν το τέλος της ζωής τους ζούσαν αυστηρή χριστιανική ζωή κοντά στο μυστήριο της εξομολογήσεως όπου τους καθοδηγούσαν έμπειροι πνευματικοί που τους προετοίμαζαν για το μαρτύριο, διότι οι περισσότεροι κάποια αδύναμη στιγμή της ζωής τους υπό την πίεση κάποιου Τούρκου είχαν αρνηθεί την πίστη τους. Αντίθετα οι Εθνομάρτυρες ζούσαν από μικρά παιδιά στα βουνά πολεμώντας τους Τούρκους ως αρματολοί και κλέφτες υπό τις διαταγές σπουδαίων οπλαρχηγών όπως ο Κατσαντώνης, ο Κολοκοτρώνης, ο Νικηταράς και τόσοι άλλοι.
Αυτό που εμείς δεν πρέπει να λησμονούμε είναι πως χωρίς τους Νεομάρτυρες και τους Εθνομάρτυρες, οι οποίοι έδωσαν και την τελευταία σταγόνα τους αίματός τους, εμείς σήμερα δεν θα ζούσαμε ελεύθεροι. Γι’ αυτό τους βίους τους οφείλουμε να τους διδάσκουμε με λεπτομέρειες στα παιδιά μας τα οποία δυστυχώς γνωρίζουν περισσότερες πληροφορίες για τους ποδοσφαιριστές και τους ηθοποιούς παρά για την ένδοξη ιστορία της πατρίδας τους.
Ποιοι είναι ανώτεροι από τους δύο, οι Νεομάρτυρες ή οι Εθνομάρτυρες; καλό είναι να ιεραρχούμε τα πράγματα στην ζωή μας. Όπως είπε ο Κολοκοτρώνης «πρώτα πολεμήσαμε για την πίστη μας και μετά για την πατρίδα μας». Ο άνθρωπος χωρίς ελεύθερη πατρίδα μπορεί να ζήσει, όπως έζησε 400 χρόνια ο Έλληνας στην σκλαβιά, χωρίς όμως πίστη η ψυχή του πεθαίνει και τότε ζει την κόλαση τόσο σ’ αυτήν όσο και στην άλλη ζωή. Έτσι λοιπόν ανώτεροι είναι οι Νεομάρτυρες που αν τους επικαλεσθούμε και σήμερα μπορούν να μας βοηθήσουν σε μια ψυχική μας ή σωματική ασθένεια.
Ας μην λησμονούμε όμως πως η πνευματική μας ζωή έχει ανάγκη και το ανδρείο φρόνημα των Εθνομαρτύρων, ας μην λησμονήσουμε ποτέ ούτε τους μεν ούτε τους δε.
