Ο κος Μαγκούφης Χρήστος, Βουλευτής Ν Τρικάλων, τοποθετήθηκε στην Ολομέλεια και στο Νομοσχέδιο του ΥΠΕΚΑ “Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής”
Με το παρόν νομοσχέδιο το ΥΠΕΚΑ, επιχειρεί μια διττή νομοθετική τομή, που αφορά
αφενός, στον τρόπο περιβαλλοντολογικής αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων και στο σύστημα περιβαλλοντικών ελέγχων με στόχο την ουσιαστική προστασία του περιβάλλοντος με ταυτόχρονη μείωση του απαιτούμενου χρόνου της διαδικασίας και του αριθμού των έργων που απαιτούν περιβαλλοντική αδειοδότηση
και αφετέρου στην αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης με παράλληλη αποκατάσταση του περιβαλλοντικού ισοζυγίου στις υφιστάμενες πολεοδομικές υπερβάσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν με ρεαλισμό.
Σχετικά με το πρώτο θέμα που αφορά την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, το Νομοσχέδιο στοχεύει στη δραστική απλοποίηση και μείωση του χρόνου ολοκλήρωσης της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι δεν θα υπάρχει καμία έκπτωση στο στόχο για την ουσιαστική και αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος.
Προς τούτο εισάγονται διαδικασίες που εξασφαλίζουν:
1ον την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας με μείωση του διοικητικού φόρτου και εξάλειψη διπλών αδειοδοτήσεων και επικαλύψεων
2ον την καλλίτερη ποιότητα περιβαλλοντικών όρων και μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου
3ον την βελτίωση της ποιότητας των μελετών που θα υπακούν σε προδιαγραφές ανά είδος έργου και κατηγορία μελέτης και
4ον την αναμόρφωση και ενδυνάμωση του συστήματος των περιβαλλοντικών ελέγχων.
Στόχος του ΥΠΕΚΑ είναι η ουσιαστική τήρηση των περιβαλλοντικών όρων που αφορούν το έργο, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του και όχι η γραφειοκρατική διαδικασία έγκρισης του φακέλου που αφορά το ίδιο το έργο.
Η υφιστάμενη κατάσταση είναι τραγική και τούτο διότι η περιβαλλοντική αδειοδότηση συνοδεύεται από τις πλέον χρονοβόρες διαδικασίες για την αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων.
Η αδειοδότηση περιορίζεται κυρίως σε τυπικότητες και η αίσθηση που δημιουργείται στο κοινωνικό σύνολο είναι ότι ο στόχος της περιβαλλοντικής προστασίας όχι μόνο δεν διασφαλίζεται, αλλά στη πράξη καθίσταται αδύνατος ο έλεγχος της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων και της νομοθεσίας.
Ο σημερινός τρόπος έκδοσης αδειών είναι μελετητοκεντρικός και εστιάζει στη δημιουργία περίπλοκων διαδικασιών με πληθώρα γνωμοδοτήσεων και υπογραφών.
Έτσι αντί της ουσίας έχουμε μόνο την τυπική “εξασφάλιση” της προστασίας του περιβάλλοντος και την διάχυση της ευθύνης σε περισσότερους, που οδηγεί στην αναποτελεσματικότητα των ελέγχων και στην αναίρεση ευθυνών.
Σήμερα η αυστηρότητα του Κράτους εξαντλείται στον θεωρητικό και τυπικό πριν την εκτέλεση του έργου, έλεγχο των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και παραβλέπει τον ουσιαστικό έλεγχο κατά τη διάρκεια της κατασκευής του έργου, που πολλάκις αγνοεί την προστασία του περιβάλλοντος.
Τα στοιχεία που συνηγορούν ότι ο τρόπος αδειοδότησης είναι μελετητοκεντρικός και οι επενδυτές βρίσκονται στην ομηρία της γραφειοκρατίας και των μελετητών είναι καταλυτικά.
Απόδειξη αποτελεί, ότι στη χώρα μας σήμερα το σύνολο των φακέλων περιβαλλοντικής αδειοδότησης που ενίοτε είναι υπερβολικές, τυπολατρικές και άχρηστες, ξεπερνά τις 21.500 ανά έτος, εκ των οποίων 13.500 αξιολογούνταν από τις πρώην Νομαρχίες, περίπου 7.500 από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και περίπου 650 από το ΥΠΕΚΑ.
Μια σύγκριση με ανάλογα στοιχεία σε άλλες χώρες, αποδεικνύει το μέγεθος της γραφειοκρατίας και των άχρηστων τυπολατρικών ρυθμίσεων. ΠΧ ο μέσος αριθμός φακέλλων περιβαλλοντικής αδειοδότησης κατ΄ έτος είναι, για την Αυστρία 23, για την Φιλανδία 38, την Ουγγαρία 152, το Βέλγιο 183, τη Δανία 125, ενώ για τη Γερμανία με επταπλάσιο πληθυσμό είναι 1.000 και στη Γαλλία 3.827, όταν στην Ελλάδα των 11 εκατομμυρίων πληθυσμού ο αριθμός των φακέλων ανέρχεται σε 21.500.
Αποτελεί νεοελληνικό παραλογισμό λόγου χάριν, η προϋπόθεση εκπόνησης μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την τοποθέτηση αγωγού ύδρευσης σε βάθος ενός μέτρου, εντός ή εκτός οικισμών, αντί της ύπαρξης υδραυλικής μελέτης που είναι χρήσιμη και αναγκαία για την εκτέλεση του έργου.
Στη σύγκριση με άλλες χώρες στη βάση του ετήσιου αριθμού μελετών ανά 1 εκατομμύριο κατοίκους η διαφορά καθίσταται εμφανέστερη καθότι, όταν στην Ελλάδα έχουμε 1902 φακέλους ανά 1 εκατομμύριο κατοίκους, ο αντίστοιχος αριθμός φακέλλων είναι για την Αυστρία 3, για το Ηνωμένο Βασίλειο 5, για τη Φιλανδία 7, για τη Γερμανία 12, την Ουγγαρία 15, το Βέλγιο 17, τη Δανία και την Ισπανία 23, τη Πολωνία 58 και τη Γαλλία 60.
Αυτά τα στοιχεία αποδεικνύουν περίτρανα το μέγεθος της Ελληνικής γραφειοκρατίας, και το μπλοκάρισμα της ανάπτυξης στην Ελλάδα που αποτελεί αναγκαιότητα πρώτου μεγέθους.
Υπ αυτή την έννοια οι νέες ρυθμίσεις του ΥΠΕΚΑ, με το νομοθετικό πλαίσιο που θα καταστεί λειτουργικό, εντός του μηνός Σεπτεμβρίου απελευθερώνουν τους πολίτες και επενδυτές, από το βραχνά της γραφειοκρατίας, καθότι οι ρυθμίσεις θα οδηγήσουν τουλάχιστον στον υποδεκαπλασιασμό των μελετών που απαιτούνται σήμερα.
Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις απαλλάσσονται από τη διαδικασία των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, έργα και δραστηριότητες που έχουν μόνο τοπικές επιπτώσεις στο περιβάλλον όπως λόγου χάριν, επαγγελματικά εργαστήρια εντός πόλης, μικρά εργοστάσια σε βιομηχανικές περιοχές, μικρά ξενοδοχεία εντός σχεδίου πόλης.
Βασικές καινοτομίες του Νομοσχεδίου αφορούν στα κάτωθι:
- 1. Μείωση των έργων και δραστηριοτήτων για τα οποία απαιτείται περιβαλλοντική αδειοδότηση
- 2. Ξεκάθαρη κατάταξη των έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες βαρύτητας επιπτώσεων στο περιβάλλον
- 3. Κατάργηση των συνυπογραφών άλλων Υπουργών
- 4. Κατάργηση αλληλοεπικαλυπτόμενων αδειοδοτήσεων
- 5. Σαφής καθορισμός του περιεχομένου των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων και απαιτούμενων δικαιολογητικών ανά υποκατηγορία και ομάδα έργων και δραστηριοτήτων
- 6. Δυνατότητα αξιολόγησης των μελετών από σώμα πιστοποιημένων αξιολογητών
- 7. Διενέργεια ειδικής οικολογικής μελέτης για τα έργα που εκτελούνται σε περιοχές NATURA
- 8. Ηλεκτρονική υποβολή της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων
- 9. Αύξηση στα 10 έως 14 έτη της διάρκειας ισχύος των περιβαλλοντικών όρων
- 10. Συγκρότηση συμβουλίου περιβαλλοντικής αδειοδότησης
- 11. Μείωση του απαιτούμενου χρόνου αδειοδότησης από τις αρμόδιες υπηρεσίες
Σχετικά με το δεύτερο θέμα Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι που αφορά τα αυθαίρετα, οφείλω να τονίσω ότι το πρόβλημα της αυθαίρετης δόμησης είναι ένα εξαιρετικά σύνθετο ζήτημα, το οποίο ουδέποτε έχει αντιμετωπιστεί συνολικά σε όλες τις επιμέρους διαστάσεις του.
Μεγάλος ένοχος αποδεικνύεται η Ελληνική Πολιτεία, το Κράτος, το πολιτικό σύστημα, καθότι οι μέχρι σήμερα ρυθμίσεις δεν υλοποίησαν στη πράξη, στο βαθμό που θα έπρεπε, τη Συνταγματική επιταγή για την “χωροταξική αναδιάρθρωση της Χώρας, τη διαμόρφωση, ανάπτυξη, πολεοδόμηση και επέκταση των πόλεων και οικιστικών περιοχών” ως όφειλαν, και δει λαμβάνοντας υπόψη τις οικιστικές ανάγκες του Ελληνικού λαού, τις παραγωγικές δραστηριότητες και την ορθολογική ανάπτυξη των χρήσεων γης.
Η ανυπαρξία μέριμνας οδήγησε τον πολίτη στην αυθαιρεσία και έτσι οδηγηθήκαμε στο ταγκό της συνενοχής κράτους και πολίτη, που διόγκωσε την αυθαιρεσία και οδήγησε στην αυθαίρετα δομημένη Ελλάδα.
Η τελευταία ουσιαστική προσπάθεια ρύθμισης θεμάτων αυθαίρετων κατασκευών έγινε πριν από 28 χρόνια με την πολεοδομική ανασυγκρότηση του αείμνηστου Τρίτση.
Έκτοτε, υπήρξαν αποσπασματικές ενέργειες, αναποτελεσματικά πρόστιμα και άστοχες επεμβάσεις στην πολεοδομική νομοθεσία, ενώ ποτέ δεν ασκήθηκαν έλεγχοι νομιμότητας για τη διαπίστωση παραβάσεων.
Όμως είναι καιρός να τελειώνουμε με τις αυθαιρεσίες και τα αυθαίρετα.
Και πρώτα από όλους την ευθύνη αυτή φέρει η Ελληνική πολιτεία, που οφείλει να προχωρήσει τάχιστα, στη Χωροταξική Αναδιάρθρωση και τις Χρήσεις Γης σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη και μήκη της Χώρας.
Αποτελεί αναγκαιότητα πρώτου μεγέθους η κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης προκειμένου να ελεγχθούν και να σταματήσουν οι αυθαιρεσίες.
Αυτό όμως προϋποθέτει την μέριμνα της πολιτείας για την οργανωμένη δόμηση για όλες τις ανθρώπινες δράσεις με συγκεκριμένα σχέδια δόμησης και χρήσεις γης στα πλαίσια ενός Εθνικού Χωροταξικού Σχεδιασμού που πρέπει να ξεκινήσει άμεσα.
Η υλοποίηση στη πράξη αυτού του Εθνικού χωροταξικού σχεδιασμού θα απελευθερώσει τεράστιες οικονομικές παραγωγικές και κοινωνικές δυνάμεις, που θα οδηγήσουν τη Χώρα στην αναγκαία και ζητούμενη ανάπτυξη.
Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις το παρόν νομοσχέδιο επιχειρεί στη διευθέτηση του προβλήματος των αυθαιρέτων, ενός χρόνιου, περιβαλλοντικού, οικονομικού και κοινωνικού προβλήματος, στο οποίο όμως κάποτε πρέπει να δοθεί οριστική λύση.
Οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου που αφορούν στη διατήρηση αυθαίρετων κατασκευών, στον υπολογισμού του προστίμου διατήρησης, στην διαδικασία διατήρησης, στη διάθεση των χρηματικών ποσών από τα πρόστιμα και στη ειδική υπηρεσία κατεδαφίσεων, αποτελούν ένα σημαντικό βήμα για την επίλυση του οξυμένου προβλήματος των αυθαιρέτων που έτσι κι αλλιώς έπρεπε να προχωρήσει και είναι μέρος ενός ευρύτερου πλαισίου πολιτικής του ΥΠΕΚΑ, που θα συνοδευθεί με μεταρρυθμίσεις που αφορούν
1. το νέο τρόπο έκδοσης οικοδομικών αδειών
2. το νέο ΓΟΚ και
3. τη θεσμοθέτηση βασικών μορφολογικών αρχιτεκτονικών κανόνων δόμησης σε κάθε Καλλικρατικό Δήμο της χώρας.
Σχετικά με το τρίτο σημείο οφείλω να τονίσω την απόλυτη αναγκαιότητα ίδρυσης Πολεοδομικής υπηρεσίας σε κάθε Καλλικρατικό Δήμο, ώστε να δοθεί η δυνατότητα υλοποίησης τον πολεοδομικών σχεδίων και της αρχιτεκτονικής δόμησης και κανόνων σε κάθε Δήμο.
Κλείνοντας οφείλω να τονίσω ότι το παρόν νομοσχέδιο στη κατεύθυνση αντιμετώπισης του προβλήματος των αυθαιρέτων αποτελεί ένα αναγκαίο και σημαντικό εγχείρημα, που επιβάλει η Ελληνική πραγματικότητα και η αναγκαιότητα αντιμετώπισης αυτής, με ρεαλισμό και κοινωνική ευαισθησία.
Όλη η Ελλάδα, όλοι οι Δήμοι, όλοι οι οικισμού είναι γεμάτοι από αυθαίρετα. Οι πολίτες της χώρας, μηδέ του νομού Τρικάλων εξαιρουμένων αγωνιούσαν για την επίλυση των προβλημάτων σχετικά με τις αυθαίρετες κατασκευές.
Η οικονομική διάσταση που συνόδευε και συνοδεύει το πρόβλημα είναι μια βασική παράμετρος, την οποία η Κυβέρνηση οφείλει να δει με τη δέουσα προσοχή και σε συνάρτηση με την υφιστάμενη οικονομική κρίση και τη διόγκωση της ανεργίας να μειώσει όσο το δυνατόν περισσότερο γίνεται το τίμημα τακτοποίησης και διατήρησης των αυθαιρέτων.
Ευελπιστώντας να εισακουστούν στη πράξη οι προτάσεις μου Κύριε Υπουργέ ψηφίζω το παρόν νομοσχέδιο.
