Μια ενιαία εκλογική περιφέρεια με 8 έδρες περιλαμβάνει το νέο μοντέλο του εκλογικού συστήματος που μελετά η κυβέρνηση στο οποίο οι 56 εκλογικές περιφέρειες γίνονται 37.
Η ανάδειξη από την εφημερίδα «Καθημερινή» των άτυπων διεργασιών που διεξάγονται στα κόμματα για την αλλαγή του εκλογικού νόμου, προκάλεσε αρκετές συζητήσεις. Και τούτο διότι όχι μόνον στο μνημονιακό μπλοκ, αλλά και στα κόμματα της αντιπολίτευσης έχει πια καταστεί ευκρινής η ανάγκη ενός δικαιότερου συστήματος από το υφιστάμενο. Πόσω μάλλον όταν τα αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών κατέδειξαν ότι είναι εξαιρετικά άδικο ο νικητής να λαμβάνει το υψηλότατο μπόνους των 50 εδρών (ακόμη κι αν συγκεντρώνει ποσοστά κάτω του 30%) διότι έτσι στρεβλώνεται πλήρως η βούληση των πολιτών.
Είναι ενδεικτικό ότι ακόμη και ο ΣΥΡΙΖΑ -παρότι προηγείται πλέον στις δημοσκοπήσεις- επανέλαβε την Τρίτη (μέσω του κ. Δημ. Παπαδημούλη) την πρόταση του για απλή αναλογική, ανεξαρτήτως αν γνωρίζει ότι ένα τέτοιο σύστημα θα του αποστερούσε κάθε ελπίδα αυτοδύναμης κυβέρνησης. Σημειωτέον δε ότι ο κ. Παπαδημούλης υπονόησε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ συζητά ακόμη και τη διατήρηση του ορίου του 3% που έχει θεσπισθεί για να αποκλείονται από τη Βουλή τα πολύ μικρά κόμματα. «Aς φέρει η κυβέρνηση νομοσχέδιο για απλή αναλογική και για τα άλλα βλέπουμε» δήλωσε.
Κατόπιν τούτων η «Κ» παρουσιάζει σήμερα μια πρόταση ενός σαφώς αντιπροσωπευτικότερου συστήματος, το οποίο τυγχάνει ήδη επεξεργασίας από το επιτελείο της Ν.Δ. Χρήσιμες, ωστόσο, είναι δύο επισημάνσεις: Πρώτον ότι το συγκεκριμένο σύστημα είναι ένα από τα μοντέλα που μελετώνται και καθ’ οιονδήποτε τρόπο δεν πρέπει να εκληφθεί ως τελική επίσημη πρόταση της Συγγρού. Και δεύτερον ότι η απλή και άδολη αναλογική, όπως τη ζητούν τα κόμματα της Αριστεράς, δεν εφαρμόζεται -πλην της Ολλανδίας- πουθενά στην Ε.Ε. Σε όλες ανεξαιρέτως τις χώρες με μακρά παράδοση σε αναλογικά συστήματα (Γερμανία, Ισπανία, Πορτογαλία, Βέλγιο, Σουηδία κ.α.) οι εκλογικοί νόμοι έχουν δικλίδες ασφαλείας για τη σχετική ενίσχυση των μεγαλύτερων κομμάτων σε βάρος των μικρότερων προκειμένου να διευκολύνεται ο σχηματισμός κυβέρνησης.
Αυτό επιχειρεί και το σύστημα που παρουσιάζουμε σήμερα. Να εκπροσωπούνται τα κόμματα στη Βουλή με όσο το δυνατόν αντιπροσωπευτικότερο τρόπο, αλλά και να ευνοείται η προοπτική συγκυβερνήσεων, κάτι που διαφαίνεται ότι θα είναι αναγκαίο τα επόμενα χρόνια στην Ελλάδα. Ο εκλογολόγος κ. Πάνος Σταθόπουλος που επεξεργάζεται με το επιτελείο του την εξάλειψη των στρεβλώσεων του σημερινού εκλογικού μοντέλου, απαριθμεί ποια είναι τα πλεονεκτήματά του εν λόγω συστήματος:
• Οι εκλογικές περιφέρειες από 56 μειώνονται σε 37 στις οποίες θα εκλέγονται από 5 ώς 14 βουλευτές. Με τον τρόπο αυτό εξορθολογίζονται οι στρεβλώσεις που προκαλούν οι πολλές μικρές περιφέρειες (μονοεδρικές, δυεδρικές, τριεδρικές) και το φαινόμενο των περιοχών που μονοπωλούν πάντα ο νικητής και ο δεύτερος.
• Με την ενοποίηση των μικρών σε μεγαλύτερες περιφέρειες (π.χ των Ιονίων, της Ηπείρου, της Θράκης του νοτίου Αιγαίου κ.λπ.) δίνεται η δυνατότητα και στα μικρά κόμματα να εκλέγουν αντιπροσωπευτικότερα τους βουλευτές τους και να μην τους κερδίζουν κυρίως στα πολυπληθή αστικά κέντρα.
• Σπάνε οι μεγάλες περιφέρειες και αποδυναμώνεται το φαινόμενο των λεγόμενων τηλεοπτικών βουλευτών. Με το συγκεκριμένο σύστημα η Β’ Αθήνας (η οποία με τη νέα απογραφή θα έχει 44 βουλευτές!), σπάει σε τέσσερις περιφέρειες των 11 εδρών (δυτική, βόρεια, ανατολική, νότια) κάτι που θα μπορούσε να γίνει και σε τρία τμήματα 14-15 εδρών. Αναλόγως αποσπάται και ο Δήμος Θεσσαλονίκης από την Α’ Θεσσαλονίκης, με αποτέλεσμα και η συμπρωτεύουσα να χωρίζεται σε δύο ισομεγέθεις περιφέρειες των οκτώ βουλευτών, ενώ η Β’ περιφέρεια προτείνεται να ενοποιηθεί με τη Χαλκιδική.
• Το σύστημα τέλος διατηρεί το όριο εισόδου στη Βουλή με 3% και προβλέπει πλήρη αναλογική διάθεση των εδρών στα κόμματα σε κάθε μια από τις 37 νέες περιφέρειες. Με αποτέλεσμα η όποια πριμοδότηση των ισχυρότερων κομμάτων (καθώς π.χ. στις 5εδρικές δεν θα μπορούν να εκλέξουν βουλευτή και τα επτά σημερινά κόμματα) να προκύπτει αντικειμενικά με βάση την εκλογική τους δύναμη σε όλη τη χώρα.
Επαναλαμβάνεται τέλος ότι τόσο το συγκεκριμένο μοντέλο, όσο και οι επιλεγείσες -προς ενοποίηση- περιφέρειες δημοσιοποιούνται πρωτίστως ως βάση συζήτησης.
Μείωση του αριθμού των βουλευτών
Η μείωση των εκλογικών περιφερειών από 56 σε 37 είναι βέβαια μία από τις προτεινόμενες λύσεις εξορθολογισμού του εκλογικού συστήματος. Οπως εγράφη προ εβδομάδος, και το ΠΑΣΟΚ επεξεργάζεται ένα παρεμφερές σύστημα στο οποίο τις 50 έδρες που παίρνει σήμερα ο νικητής θα τις μοιράζονται αναλογικά όσα κόμματα αποδεχθούν να συγκυβερνήσουν. Μια πρόταση επίσης που δεν έχει εγκαταλειφθεί είναι η «ελληνοποίηση» του γερμανικού μοντέλου. Δηλαδή, η διάσπαση όλης της χώρας σε μικρές μονοεδρικές περιφέρειες και η παράλληλη λειτουργία μιας ευρείας λίστας επικρατείας με υποψήφιους οι οποίοι θα εκλέγονται άνευ σταυρού. Σύστημα που έχει αποδειχθεί ότι αποθαρρύνει την πελατειακή ψήφο. Πρέπει επίσης να υπογραμμισθεί ότι δεν έχει αποκλεισθεί ακόμη και το ενδεχόμενο μείωσης των βουλευτών από 300 σε 200, καθώς μια τέτοια επιλογή όχι μόνον δεν απαιτεί αλλαγή του Συντάγματος, αλλά εκτιμάται ότι θα λειτουργούσε λυτρωτικά για την επανάκτηση του κύρους του Κοινοβουλίου. Η εν λόγω πρόταση εξακολουθεί, άλλωστε, να αποτελεί επίσημη θέση του κ. Αντ. Σαμαρά, ενώ στηρίζεται αναφανδόν και από τον υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Αντ. Μανιτάκη, ο οποίος την έχει χαρακτηρίσει έναν από τους όρους «επιβίωσης της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας»! Υπενθυμίζεται ωστόσο ότι για να υπάρξει οποιαδήποτε αλλαγή από τις επόμενες εκλογές χρειάζεται η συναίνεση των 2/3 της Βουλής. Σε άλλη περίπτωση, όποιο σύστημα τυχόν ψηφισθεί από την πλειοψηφία, θα εφαρμοσθεί από τη μεθεπόμενη εκλογική αναμέτρηση.
Η Καθημερινή (Κωνσταντίνος Ζούλας)
