Η ομιλία την οποία έκανε ο Δημήτρης Σιούφας στο Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών για τον εορτασμό της Ημέρας του Φιλελληνισμού, καλεσμένος από την Περιφερειάρχη Αττικής Ρένα Δούρου και τον Πρόεδρο του Συνδέσμου Μπάιρον Παναγιώτη Τριγάζη.
«Σήμερα 19 Απριλίου οι Ελληνίδες και οι Έλληνες θυμόμαστε και τιμούμε τους Φιλέλληνες και γιορτάζουμε τη Διεθνή Αλληλεγγύη τους.
Πριν 7 χρόνια ο Σύνδεσμος “Μπάιρον” για το Φιλελληνισμό και τον Πολιτισμό, πρότεινε δια του Προέδρου του Πάνου Τριγάζη και του Δημάρχου Βύρωνα Νίκου Χαρδαλιά στη Βουλή των Ελλήνων και την κυβέρνηση, την καθιέρωση της 19ης Απριλίου, ημέρας του θανάτου του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι το 1824, ως Ημέρα Φιλελληνισμού και Διεθνούς Αλληλεγγύης.
Ήταν μια λαμπρή ιδέα!
Ο τότε Πρόεδρος της Βουλής και ο τότε Υπουργός των Εσωτερικών υιοθέτησαν με θέρμη τη πρόταση και το σχετικό προεδρικό διάταγμα που δημοσιεύθηκε σύντομα.
Ο τότε υπουργός των Εσωτερικών είναι ο σημερινός Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος και ο τότε Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, έχει τη τιμή να σας ομιλεί τώρα.
Στον πρώτο εορτασμό αυτής της εορτής, η Βουλή των Ελλήνων σε συνεργασία με τα Ελληνικά Ταχυδρομεία κυκλοφόρησαν γραμματόσημο με σπουδαίο χαρακτικό μεγάλου Έλληνα χαράκτη, με την μορφή του Λόρδου Βύρωνα. Επίσης τα ΕΛΤΑ σε συνεργασία με την Ένωση Φιλοτελιστών κυκλοφόρησαν σπουδαία λευκώματα.
Σήμερα οι Ελληνίδες και οι Έλληνες στην Πατρίδα και τον κόσμο τιμούμε τους πολίτες του κόσμου, που τίμησαν και στήριξαν έμπρακτα την Ελλάδα και τον πολιτισμό μας που είχε γίνει και δικός τους πολιτισμός. Πολλές φορές δίνοντας ακόμα και τη ζωή τους στους αγώνες των Ελλήνων για την Ελευθερία. Τιμούμε όλους εκείνους που τους θεωρούμε με μια λέξη Φιλέλληνες.
Αναμφίβολα, επιφανείς αλλά και αφανείς φίλοι της Ελλάδας και του πολιτισμού της, επηρέασαν το ρου και την έκβαση πολλών σημαντικών και καθοριστικών για την Πατρίδα μας γεγονότων, από τον Αγώνα της Ελευθερίας ως τη σύγχρονη εποχή. Η ευγνωμοσύνη και η τιμή του Έθνους, τους ανήκει διαχρονικά.
Οι ρίζες του Φιλελληνισμού, στο Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα και τον Πολιτισμό.
Οι απώτερες ρίζες του φιλελληνισμού βρίσκονται σίγουρα στην Αναγέννηση, όταν η Ευρώπη ανακάλυπτε, υιοθετούσε και μετεξέλιξε το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα και Πολιτισμό.
Προς το τέλος του 18ου αιώνα ο φιλελληνισμός αρχίζει να αποκτά συγκεκριμένο στόχο: την Ελευθερία των Ελλήνων στη περιοχή της προαιώνιας κοιτίδας.
Το φιλελεύθερο πνεύμα στην Ευρώπη και την Αμερική της εποχής, αναδεικνύει την ελληνική αρχαιότητα σε αντιπαράθεση με την υπόδουλη Ελλάδα. Οι περιηγητές ανακαλύπτουν τη ζωή και το ζυγό των Ελλήνων υπό οθωμανική κατοχή. Η φιλελεύθερη αφυπνιζόμενη Δύση αρχίζει να νοιάζεται για τους Έλληνες της εποχής.
Στην έναρξη του Αγώνα ο θαυμασμός για την Αρχαία Ελλάδα, γίνεται θαυμασμός για τους αγωνιζόμενους για την Ελευθερία τους Έλληνες.
Η διανόηση και η τέχνη συνεγείρουν, οι εθελοντές έρχονται, πολεμούν και πολλοί δίνουν τη ζωή τους. Ας θυμηθούμε το μοναδικό πίνακα του μεγάλου Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά για την σφαγή της Χίου και το ποίημα του Βίκτωρα Ουγκώ για το ίδιο θέμα.
Οι κυβερνήσεις της Ευρώπης αλλάζουν σιγά-σιγά στάση για τον Αγώνα. Από αρνητικές, γίνονται επιφυλακτικές, για να καταλήξουν συμπαθούσες. Οι επαναστατημένοι Έλληνες παύουν να θεωρούνται από ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αντάρτες και αποκτούν χαρακτηρισμό εμπόλεμων. Αναδεικνύεται το δίκαιο του Αγώνα και η τάξη πραγμάτων της Ιεράς Συμμαχίας αρχίζει να αναθεωρείται στη πράξη.
Ο Ελληνικός αγώνας συγκίνησε τους πάντες
Οι εκατοντάδες ίσως χιλιάδες εθελοντές που έρχονται να πολεμήσουν κατάγονται από όλες σχεδόν τις Ευρωπαϊκές χώρες και την Αμερική. Οι περισσότεροι μαχητές όπως και οι περισσότεροι πεσόντες είναι Γερμανοί. Ίσως οι ένθερμοι μεγάλοι Γερμανοί ποιητές Γκαίτε και Σίλλερ, να είχαν επηρεάσει πιο πολύ τους Γερμανούς. Φαίνεται ότι, στην σημερινή Γερμανική πολιτική ηγεσία δεν βρίσκουν ανταπόκριση οι μεγάλοι Γερμανοί διανοητές για να τους εμπνεύσουν τουλάχιστον αναγνώριση και σεβασμό προς την Ελλάδα για όσα της οφείλουν στην οικοδόμηση και του Γερμανικού οικοδομήματος. Το φάσμα των φιλελλήνων είναι ευρύ. Πολεμούν και βοηθούν στρατιωτικοί και τραπεζίτες. Συγγραφείς και καλλιτέχνες. Επιστήμονες και πολιτικοί. Διπλωμάτες και έμποροι. Τυπογράφοι και γιατροί. Ο Ελληνικός Αγώνας δεν άφησε καμία κοινωνική ομάδα ασυγκίνητη.
Πολλοί βοηθούν από τις πατρίδες τους. Με εράνους σε χρήμα και είδη. Με πολιτιστική, κοινωνική και πολιτική επιρροή.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στον Αγώνα της Ελευθερίας, οι Έλληνες κέρδισαν πολλές, τις περισσότερες των μαχών. Όμως οι θυσίες, οι μάχες που χάσαμε και οι καταστροφές που υποστήκαμε συγκίνησαν λαούς και πίεσαν κυβερνήσεις. Έτσι ο πόλεμος της ελευθερίας κερδήθηκε τελικά πολιτικά, με ουσιαστική συμβολή φιλελλήνων. Γιατί ήταν η πολιτική και κοινωνική πίεση και ο φιλελληνισμός των κυβερνώντων που οδήγησαν τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής, σε ευθεία στρατιωτική επέμβαση και επακόλουθη πολιτική λύση. Έτσι ιδρύθηκε το σύγχρονο Ελληνικό κράτος.
Κορυφαίος φιλέλληνας, ο Λόρδος Βύρων
Κορυφαία, εμβληματική μορφή των αγωνιζομένων Φιλελλήνων ο λόρδος Βύρων. Κανείς ξένος και ελάχιστοι Έλληνες τιμήθηκαν όσο εκείνος στη συνείδηση των Ελλήνων. Η επιρροή του στην πατρίδα του και κυρίως ο θάνατός του στο Μεσολόγγι, οδήγησαν στη μεταστροφή υπέρ των αγωνιζομένων Ελλήνων, τη μεγαλύτερη δύναμη της εποχής. Είναι το κορυφαίο παράδειγμα και σύμβολο του Φιλελληνισμού. Αυτή είναι και η έννοια της σημερινής τιμής.
Οι φιλέλληνες πάντα δίπλα στην Ελλάδα
Ο φιλελληνισμός που κορυφώθηκε στην Ελληνική Επανάσταση δεν σταμάτησε εκεί. Το κίνημα αυτό και σε πόλεμο και σε ειρήνη βρέθηκε στο εξής δίπλα στην Ελλάδα στηρίζοντας τη. Το χτίσιμο του νέου Ελληνικού κράτους, η οικονομική ανόρθωση, οι αγώνες για την εθνική ολοκλήρωση, βρήκαν πάντα φιλέλληνες παρόντες. Ήταν η κρίσιμη δύναμη που βοήθησε την ώρα της ανάγκης. Έδειξε έτσι η Δύση ότι πάντα τελικά επιστρέφει και φροντίζει τις ρίζες της.
Ένας μεγάλος συμπατριώτης του Βύρωνα, ίσως ο μεγαλύτερος Άγγλος όλων των εποχών, γράφει για τους Έλληνες στην ιστορία του για το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο:
«Το περίφημο αρχαίο έθνος, που ο θυελλώδης και συνεχής αγώνας του για ζωή εκτείνεται πίσω ως τις αναβλύζουσες πηγές της ανθρώπινης σκέψης… Δείχνουν ικανότητα επιβίωσης παρά τους ατέλειωτους κινδύνους και βάσανα από εξωτερικούς καταπιεστές, που μπορούν να συγκριθούν μόνο με τις αδιάκοπες εσωτερικές τους διαμάχες, έριδες και αναστατώσεις. Το πέρασμα μερικών χιλιάδων χρόνων δεν αλλάζει τα χαρακτηριστικά τους, ούτε μειώνει τις δοκιμασίες τους ή τη ζωτικότητα τους. Έχουν επιζήσει, παρά όλα όσα μπόρεσε ο κόσμος να κάνει σε βάρος τους και όσα μπόρεσαν οι ίδιοι να κάνουν σε βάρος του εαυτού τους…. μας άφησαν την κληρονομιά της μεγαλοφυΐας τους και της σοφίας τους». Αυτά τα έχει γράψει ο Ουίνστον Τσώρτσιλ.
Όπως πολλές φορές στην ιστορία μας, ζούμε αυτό τον καιρό μια κομβική συγκυρία. Ζούμε μια εξαιρετικά προβληματική εποχή. Μια δύσκολη οικονομικά εποχή που δοκιμάζει τις αντοχές μας και επισύρει πολλαπλές απειλές. Δεν έχουμε πολλές επιλογές. Στην πραγματικότητα έχουμε μόνο μια επιλογή. Το δρόμο της εθνικής ανάτασης που θα οδηγήσει στην οικονομική ανάσταση. Είναι η μόνη δυνατή πορεία λύτρωσης. Και καλωσορίζουμε στην Ελλάδα, ένα σύγχρονο φιλέλληνα, του Νομπελίστα Αμερικανό οικονομολόγο Πωλ Κρούγκμαν, που βρίσκεται στην χώρα μας αυτές τις μέρες.
Να αντιληφθούμε τα λάθη μας και να αφυπνίσουμε τις αρετές μας
Η πορεία αυτή απαιτεί να αντιληφθούμε τα λάθη μας και να αφυπνίσουμε τις αρετές μας. Να αναδείξουμε την αξιοσύνη μας. Να οπλισθούμε με θάρρος, καρτερία και υπομονή. Να αποδείξουμε σε όλους, ότι είμαστε άξιοι και της ιστορίας μας και του μέλλοντος μας. Γιατί και η μεγαλοφυΐα και η σοφία υπήρχαν και εξακολουθούν να υπάρχουν σε αυτό το τόπο.
Να οδηγήσουμε με το νέο αγώνα μας στη γέννηση ενός νέου κύματος φιλελληνισμού που θα κάνει περήφανους και εμάς και τους νέους φιλέλληνες.
Γιατί τα όποια οικονομικά προβλήματα αυτής της περιόδου, όσο μεγάλα και αν είναι για την Ελλάδα, δεν μπορούν να μειώσουν, να ακυρώσουν ή να εξαφανίσουν τη συμβολή του Ελληνικού Έθνους στο παγκόσμιο πολιτισμό. Ούτε την αναγνώριση και το σεβασμό που δικαιούμαστε και με βεβαιότητα έχουμε από μεγάλη μερίδα της παγκόσμιας κοινότητας.
Θα επαναλάβω και εδώ αυτά που τονίζω σταθερά τα τελευταία χρόνια :
«Ζούμε σε μια δύσκολη εποχή για ένα περήφανο λαό, όπως ο δικός μας. Βρισκόμαστε σε ένα κλίμα που εναλλάσσονται οι προθέσεις βοήθειας, με τις σκέψεις επιφύλαξης και τα λόγια περιφρόνησης. Η Ελλάδα είναι σημείο αναφοράς για λάθος λόγους. Ο μόνος δρόμος που μπορούμε να πάρουμε σ’ αυτή τη συγκυρία είναι εκείνος της εθνικής ανάτασης και της εθνικής συνεννόησης. Να κοιτάζουμε μπροστά, να ενεργούμε για το μέλλον και να μην κοιτάμε πίσω. Όσοι βλέπουν πίσω, έχουν πάντα την τύχη της γυναίκας του Λωτ. Αυτή είναι η μόνη δυνατή πορεία λύτρωσης.
Αντιλαμβανόμενοι τα λάθη μας να αφυπνίσουμε τις αρετές μας. Να αναδείξουμε την αξιοσύνη μας. Να αποδείξουμε σε φίλους και επιφυλακτικούς ότι είμαστε άξιοι και της ιστορίας μας και του μέλλοντός μας.
Χρέος μας, η δημιουργία νέου κινήματος Φιλελληνισμού
Και να οδηγήσουμε στη γέννηση ενός νέου κύματος, μιας νέας εποχής φιλελληνισμού που θα κάνει περήφανους όχι μόνο εμάς αλλά κυρίως τους νέους φιλέλληνες».
Είχα προτείνει σε προηγούμενη πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας να αρχίσει από φέτος και να καθιερώσει την 19η Απριλίου, εορτασμό σε όλα τα σχολεία και τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, ώστε να αναδεικνύεται συνεχώς η προσφορά της χώρας στον Παγκόσμιο Πολιτισμό και να τιμώνται οι ιδέες του Φιλελληνισμού και της Διεθνούς Αλληλεγγύης, για να γίνονται κτήμα των νέων γενεών. Δυστυχώς δεν προχώρησε αυτή η πρόταση. Θα την επαναλάβω και στην νέα πολιτική ηγεσία. Πρόσθετα υιοθετώ πλήρως τη νέα ιδέα του συνδέσμου Μπάιρον, για καθιέρωση ημέρας του Ελληνισμού της Διασποράς και θα προσθέσω και την δική μου παρέμβαση προς τον Υπουργό Εσωτερικών και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, για την αποδοχή της.
Να αποχαιρετίσουμε σήμερα δύο μεγάλους σύγχρονους φιλέλληνες που έφυγαν πρόσφατα από την ζωή. Το Νομπελίστα Γερμανό Γκύντερ Γκρας θερμό υποστηρικτή των δικαίων μας και τον Λατινοαμερικανό πολυβραβευμένο διανοητή Εντουάρντο Γκαετάνο. Τους ευχαριστούμε και τους ευγνωμονούμε.
Αναγνωρίζοντας όσους μας αναγνώρισαν, τιμούμε σήμερα και πάντα τη μνήμη των φιλελλήνων, που ήταν όλοι Έλληνες σε όλα, εκτός από την καταγωγή.
