Στα σημαντικότερα είδη τουρισμού, τα οποία συνθέτουν αυτό που ονομάζουμε «εναλλακτικό τουρισμό», προχώρησε στο πλαίσιο σχετικής εργασίας το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και ειδικότερα ο επίκουρος καθηγητής κ. Σεραφείμ Πολύζος.
Πρόκειται για είδη που αφορούν την περιοχή της Θεσσαλίας και ένα μέρος από αυτά και την περιοχή μας. Σύμφωνα με τον κ. Πολύζο, οι οπαδοί του εναλλακτικού τουρισμού υποστηρίζουν ότι άνθρωποι διαφορετικών πολιτισμών έρχονται σε επαφή μεταξύ τους και είναι δυνατόν να δημιουργηθεί ένα κλίμα κατανόησης ανάμεσα στους ανθρώπους και στους πολιτισμούς, και να προωθηθούν πολιτιστικές ανταλλαγές ανάμεσα στους «φιλοξενούμενους» και τους «οικοδεσπότες».
Με τον τρόπο αυτό, αυξάνονται οι πιθανότητες για τους ανθρώπους να αναπτύξουν αμοιβαία συμπάθεια και κατανόηση, και να μειωθούν οι προκαταλήψεις.
Τα είδη
Πιο αναλυτικά η καταγραφή αφορά τα παρακάτω είδη εναλλακτικού τουρισμού:
- Αγροτουρισμός. Ονομάζεται η εναλλακτική εκείνη μορφή τουρισμού, η οποία αναπτύσσεται σε μη τουριστικά κορεσμένες αγροτικές περιοχές και συνδέεται με κοινωνικές, περιβαλλοντικές και πολιτισμικές αξίες, οι οποίες επιτρέπουν αλληλεπιδράσεις μεταξύ τοπικού πληθυσμού και επισκεπτών. Ως δραστηριότητα αναπτύσσεται από τους μόνιμους κάτοικους των περιοχών του πρωτογενούς τομέα, οι οποίοι χρησιμοποιούν τον αγροτουρισμό ως συμπληρωματική πηγή εισοδήματος.
- Οικοτουρισμός Ονομάζεται ο τουρισμός που περιλαμβάνει επίσκεψη σε φυσικές περιοχές και αποσκοπεί στην απόλαυση και εκτίμηση της φύσης, των πολιτισμικών και ανθρωπογενών στοιχείων του παρόντος και του παρελθόντος. Ως δραστηριότητα προάγει τη διατήρηση της φύσης στους τουριστικούς προορισμούς’ η παρουσία των επισκεπτών έχει χαμηλή επίδραση και παρέχει χρήσιμη ενεργή κοινωνικο-οικονομική ανάμιξη τους με τον τοπικό πληθυσμό.
- Επαγγελματικός τουρισμός. Αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια επαγγελματικών ταξιδιών και διακρίνεται σε επί μέρους κατηγορίες με κριτήριο το σκοπό για τον οποίο πραγματοποιείται το επαγγελματικό ταξίδι. Έτσι, μπορεί να αφορά συμμετοχή σε ένα συνέδριο (συνεδριακός τουρισμός), συμμετοχή σε μια έκθεση (τουρισμός εκθέσεων), συμμετοχή σε σεμινάριο (τουρισμός σεμιναρίων) κ.λπ. Η μορφή αυτή χαρακτηρίζεται από επισκέπτες υψηλού εκπαιδευτικού και οικονομικού επιπέδου, οι οποίοι διαμένουν σε καταλύματα υψηλών κατηγοριών, ο χρόνος παραμονής στον τουριστικό προορισμό κυμαίνεται συνήθως από 3 έως 5 ημέρες και η περίοδος αιχμής σημειώνεται κυρίως τους μήνες Φεβρουάριο – Μάιο και Σεπτέμβριο – Νοέμβριο.
- Πολιτιστικός τουρισμός. Σχετίζεται με την επίσκεψη σε έναν τόπο με στόχο την επαφή με τα πολιτιστικά του στοιχεία και συνήθως δεν εμφανίζεται μόνος τους, αλλά συμπληρωματικά με κάποιο άλλο είδος τουρισμού.
- Μαθησιακός τουρισμός. Αναφέρεται στη μάθηση και την έχει σαν τουριστικό προϊόν, ή η τουριστική πελατεία έχει θεσμική σχέση με τη μάθηση.
- Θρησκευτικός τουρισμός. Ο θρησκευτικός τουρισμός αφορά την επίσκεψη σε θρησκευτικούς τόπους λατρείας, όπως μοναστήρια και εκκλησίες. Περιλαμβάνει τους προσκυνητές τουρίστες, στους οποίους επικρατεί το θρησκευτικό κίνητρο και οι οποίοι επισκέπτονται μια περιοχή αποκλειστικά για να περιδιαβούν τον θρησκευτικό χώρο, και τον τουρισμό θρησκευτικής κληρονομιάς, του οποίου οι τουρίστες ταξιδεύουν ομαδικά και συνδυάζουν το ταξίδι τους και με άλλες τουριστικές δραστηριότητες.
- Τουρισμός υγείας. Είναι η μορφή τουρισμού όπου οι τουρίστες συμμετέχουν σε προγράμματα υγείας ή σε προγράμματα που σχετίζονται με την υγεία, όπως διατήρησης, πρόληψης, θεραπείας, ανάρρωσης και αποκατάστασης της υγείας με σύγχρονες μεθόδους και προγράμματα που σχετίζονται και επηρεάζουν την υγεία. Ο τουρισμός υγείας περιλαμβάνει μερικότερες εναλλακτικές μορφές τουρισμού και συγκεκριμένα τις εξής: (0 θεραπευτικός τουρισμός, (ϋ) ιαματικός τουρισμός, (iii) τουρισμός φυσιοθεραπείας, (ίν) τουρισμός υγιεινής διαβίωσης, (ν) τουρισμός ομορφιάς και (vi) θερμαλισμός ή θερμαλιστικός τουρισμός.
- Κοινωνικός τουρισμός. Είναι το σύνολο των σχέσεων και διεργασιών που προκύπτουν από την επιδοτούμενη από την πολιτεία, βάσει ορισμένων προγραμμάτων, συμμετοχή στον τουρισμό των κοινωνικών στρωμάτων με χαμηλό εισόδημα.
- Θαλάσσιος τουρισμός. Είναι ο τουρισμός ο οποίος σχετίζεται με την πραγματοποίηση δραστηριοτήτων στη θάλασσα, όπως κολύμβηση, αναψυχή στην παραλία, αλλά με την εναλλακτική του έννοια εμπεριέχει και λοιπές δραστηριότητες, όπως θαλάσσια σπορ, παρακολούθηση βυθού κ.λπ.
- Αθλητικός τουρισμός. Είναι η εναλλακτική μορφή τουρισμού κατά τη διάρκεια της οποίας οι τουρίστες ασκούνται, γυμνάζονται, παίζουν ή αθλούνται, και συγκεκριμένα επιδίδονται σε ένα ή περισσότερα αγωνίσματα. Η μορφή αυτή του τουρισμού ονομάζεται ειδικότερα αθλητικός τουρισμός ανάπαυσης ή αναψυχής.
Γεωτουρισμός-ορειβατικός
Ακόμα στην ίδια παραπάνω κατηγορία ανήκουν ο Γεωτουρισμός και ο Ορεινός-ορειβατικός τουρισμός. Ο Γεωτουρισμός θεωρείται μια νέα μορφή πολιτιστικο-περιβαλλοντικού τουρισμού, που μπορεί να αναπτυχθεί σε περιοχές που διαθέτουν σημαντικά γεωλογικά μνημεία, τα οποία μπορούν να αποτελέσουν πόλο προσέλκυσης τουριστών ειδικού ενδιαφέροντος. Κύριος στόχος του είναι η σύνδεση των στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος με τη γεωλογική κληρονομιά κάθε τόπου, τα πολιτιστικά μνημεία και τις παραδόσεις του.
Ο Ορεινός-ορειβατικός τουρισμός. Στη μορφή αυτή υπάγεται ο τουρισμός ορεινών αθλημάτων, ο τουρισμός της ορεινής ποδηλασίας και ο τουρισμός ορεινών κατασκηνώσεων. Ο ορειβατικός τουρισμός είναι υπάλληλη έννοια του ορεινού τουρισμού και περιλαμβάνει μόνο την ορειβασία και τις αναρριχήσεις. Στην κατηγορία αυτή μπορεί να ενταχθούν ο χιονοδρομικός τουρισμός και ο τουρισμός χειμερινών αθλημάτων, καθώς και ο περιπατητικός τουρισμός.