<<Σ’ αυτό τον κόσμο, που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει να αναζητήσουμε τον άνθρωπο όπου και αν βρίσκεται>>
Γιώργος Σεφέρης
Μια από τις σημαντικότερες μορφές κοινωνικής αλληλεγγύης είναι η εθελοντική αιμοδοσία, η οποία αποτελεί διαχρονικά τον ακρογωνιαίο λίθο του εθελοντικού κινήματος. Για όσους θεωρούν πάνω από όλα την ανθρώπινη ζωή, η προσφορά αίματος αποτελεί αφορμή, για να παρακάμψουμε τις όποιες αντιπαλότητες καθώς και τις οποιεσδήποτε κοινωνικές, εθνικές, φυλετικές, πολιτικές και κομματικές διαφορές .
Ο αγώνας του θεσμού της εθελοντικής αιμοδοσίας ξεκίνησε το 1952.Παρουσίασε ιδιαίτερη ανάπτυξη στη χώρα μας μετά το κλείσιμο των ιδιωτικών τραπεζών αίματος το 1979. Η δράση των συλλόγων εθελοντών αιμοδοτών,καθώς και η ευαισθητοποίηση και συμμετοχή σε εθελοντικές αιμοδοσίες και άλλης φύσεως κινημάτων εθελοντισμού, συνέβαλε ουσιαστικά στην προώθηση της ιδέας της εθελοντικής προσφοράς αίματος.
Σήμερα στη χώρα μας απαιτούνται ετησίως περίπου 700.000 μονάδες αίματος. Αυτές είναι απαραίτητες, για να παραμείνουν στη ζωή άτομα με μεσογειακή αναιμία (χρειάζονται περίπου 4 φιάλες το μήνα καθένα από τα 3.500 – 4.000 άτομα πανελλαδικά), νέοι συνήθως που υφίστανται σοβαρά τροχαία ή άλλης φύσεως ατυχήματα, ασθενείς με κακοήθεις ή αιματολογικές νόσους, άνθρωποι που υποβάλλονται σε μεγάλα χειρουργεία με σημαντική απώλεια αίματος και σε λίγες περιπτώσεις γυναίκες, όταν εμφανίζουν επιπλοκέςστη διαδικασία του τοκετού.
Μόνο το 5% του πληθυσμού, αν έδινε εθελοντικά αίμα δύο φορές το χρόνο, θα υπερκάλυπτε τις προαναφερθείσες ανάγκες. Ίσως ακόμα και να περίσσευε μια ποσότητα, για να δοθεί σε γείτονες χώρες, όπως η Βουλγαρία, που όχι μόνο παρουσιάζει ανησυχητικά μικρό αριθμό εθελοντών αιμοδοτών αλλά στον τομέα αυτό δυστυχώς ανθεί η μαύρη αγορά αίματος.
Δυστυχώς μέχρι σήμερα στη χώρα μας δεν έχουμε καταφέρει να είμαστε ανεξάρτητοι ούτε στην επάρκεια αίματος. Αγοράζουμε κάθε χρόνο 30.000 μονάδες αίματος από τον Ελβετικό Ερυθρό Σταυρό, πληρώνοντας αρκετά εκατομμύρια ευρώ για τη συλλογή, φύλαξη και μεταφορά τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι ζητάμε αίμα από μία χώρα με μικρότερο πληθυσμό από τη δικιά μας!
Οι εθελοντές αιμοδότες, ενώ στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες καλύπτουν το 90% έως το 100% των αναγκών τους, στην Ελλάδα δεν ξεπερνούν το 40% με 45%. Οι συγγενείς και φίλοι (αιμοδότες έκτακτης ανάγκης ή αιμοδότες αντικατάστασης) αποτελούν το 50%, ένα 5% καλύπτουν οι ένοπλες δυνάμεις, ενώ ένα 5% είναι η ποσότητα του αίματος που εισάγουμε από την Ελβετία.
Από τους παραπάνω οι ασφαλέστεροι αιμοδότες είναι οι εθελοντές που δεν πληρώνονται και δίνουν αίμα σε τακτά χρονικά διαστήματα. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που δίνουν αίμα ελεύθερα και χωρίς ανταμοιβή δεν έχουν λόγο να αποκρύψουν πληροφορίες για την υγεία τους και για τον τρόπο ζωή τους, οι οποίες ενδέχεται να τους καταστήσουν ακατάλληλους για δωρεά αίματος, είτε προσωρινά είτε μόνιμα. Το βασικό τους κίνητρο είναι να βοηθήσουν άλλους ανθρώπους και να αποκομίσουν όχι κάποιο προσωπικό όφελος , αλλά την ικανοποίηση που νιώθουν συμμετέχοντας στη σωτηρία μιας ανθρώπινης ζωής.
Πολλές από τις διοικήσεις των κέντρων αιμοδοσίας, το προσωπικό που εργάζεται σκληρά σε αυτές και οι σύλλογοι εθελοντών αιμοδοτών, τόσο σε τοπικό όσο και εθνικό επίπεδο, έχουν καταφέρει τα τελευταία χρόνια να πολλαπλασιάσουν τις φιάλες που συγκεντρώνονται. Όμως, ο αγώνας αυτός πρέπει να είναι αγώνας διαρκής χωρίς εφησυχασμό, επειδή οι παλαιότεροι εθελοντές αρρωσταίνουν, γεράζουν ή και πεθαίνουν. Γι’ αυτό πρέπει συνεχώς η βάση τους να ανανεώνεται.
Επιπλέον, ειδικά το καλοκαίρι το πρόβλημα οξύνεται αρκετά, καθώς η προσέλευση των αιμοδοτών μειώνεται δραματικά, ενώ οι ανάγκες λόγω των τροχαίων ατυχημάτων αυξάνονται. Εκτός των παραπάνω, από το 2015 και για τα επόμενα έξι χρόνια η Ελβετία θα στέλνει 2.500 μονάδες αίματος λιγότερες κάθε χρόνο μέχρις ότου μειώσει κατά το ήμισυ την ποσότητα του εξαγόμενου αίματος προς την χώρα μας. Είναι θλιβερό αλλά ακόμη και σήμερα υπάρχουν δημοσιεύματα στα οποία πρόεδροι συλλόγων ατόμων με μεσογειακή αναιμία εκλιπαρούν τους πολίτες για λίγες φιάλες αίματος ή τμήματα αιμοδοσιών της χώρας αναβάλλουν μεταγγίσεις λόγω έλλειψης φιαλών αίματος. Πώς, λοιπόν, θα αλλάξουμε αυτή τη δυσοίωνη κατάσταση, ευαισθητοποιώντας την κοινή γνώμη;
Είναι γεγονός ότι πολλοί από τους νέους δεν είναι ενημερωμένοι σωστά, φοβούνται, αδιαφορούν και αποφεύγουν την εθελοντική αιμοδοσία, εκτός και αν παραστεί άμεση ανάγκη για κάποιον δικό τους. Επιπλέον, οι ομαδικές αιμοδοσίες διαφόρων συλλόγων γίνονται στην πλειονότητά τους αποσπασματικά και χωρίς οργάνωση και μακροχρόνιο σχεδιασμό. Σε αυτό το κρίσιμο σημείο η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί και οφείλει να παίξει ουσιαστικό ρόλο, αναλαμβάνοντας κάποιες πρωτοβουλίες. Οι πολίτες θέλουν να προσφέρουν, αλλά χρειάζεται καλύτερη οργάνωση και συντονισμός των δράσεων. Για να αυξήσουμε, λοιπόν, το ποσοστό της εθελοντικής αιμοδοσίας, προτείνονται τα εξής:
– Δημιουργία δημοτικής τράπεζας αίματος σε συνεργασία με την αιμοδοσία του Νοσοκομείου Τρικάλων στα πρότυπα του Συνδέσμου Προώθησης Εθελοντικής Αιμοδοσίας και Φίλων των Ατόμων με Μεσογειακή Αναιμία <<ΠΗΓΗ ΖΩΗΣ >> της Θεσσαλονίκης. Στο ίδιο πλαίσιο να τεθεί σε λειτουργία, εφαρμογή ηλεκτρονικού προγράμματος, όπου θα καταχωρούνται όλοι οι αιμοδότες με βάση την ομάδα αίματός τους, το Rhesus και τον φαινότυπό τους. Έτσι, θα παρέχεται η δυνατότητα να ειδοποιούνται τηλεφωνικά ή με sms, email, δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης όπως facebook οι εθελοντές 2 – 3 φορές το χρόνο τις ημέρες που πρέπει να δώσουν αίμα.
– Συντονισμός όλων των φορέων – συλλόγων και της εκκλησίας,που κατά καιρούς επιθυμούν να δίνουν αίμα, ώστε να ενταχθούν σε ένα κοινό δίκτυο εθελοντικής αιμοδοσίας,που θα λειτουργεί αέναα και με πρόγραμμα, ώστε να μην παρατηρούνται εποχές με επάρκεια και χρονικές περίοδοι με τραγικές ελλείψεις.
– Σχεδιασμός και εκτύπωση ενημερωτικών φυλλαδίων για την αξία της εθελοντικής αιμοδοσίας.
– Διοργάνωση σε ετήσια βάση ομιλιών στο ευρύ κοινό, σε συλλόγους και φορείς της πόλης και των χωριών με στόχο την πληροφόρηση της κοινής γνώμης.
– Ενημέρωση μαθητών σχολείων με παράλληλες δράσεις, όπως παιχνίδι ζωγραφική και προβολή ειδικών παιδικών ταινιών, που υπάρχουν για την ευαισθητοποίηση των αυριανών ενηλίκων.
– Βράβευση από το δήμο κάθε 2 χρόνια τακτικών αιμοδοτών που ξεπερνούν κάποιο αριθμό μονάδων αίματος σε ειδική εκδήλωση αφιερωμένη στην εθελοντική αιμοδοσία.
– Διοργάνωση συναυλιών, πολιτιστικών και αθλητικών εκδηλώσεων σε ετήσια βάση στην πόλη και στα χωριά μας με κεντρικό θέμα την εθελοντική αιμοδοσία.Στις εκδηλώσεις αυτές να παρίσταται και η κινητή μονάδα, για να γίνεται επιτόπου αιμοληψία των ενδιαφερόμενων.
– Παρουσία της δημοτικής τράπεζας αίματος με περίπτερο στην ετήσια εμποροπανήγυρη και στο Μύλο των Ξωτικών, όπου οι πολίτες θα ενημερώνονται προφορικά καθώς και με έντυπο υλικό για την αξία της αιμοδοσίας και θα εγγράφονται ως εθελοντές αιμοδότες.
– Ευαισθητοποίηση όλων των ιατρών της πόλης και κυρίως των ιδιωτών, έτσι ώστε πάντα να φροντίζουν να εξασφαλίζουν προληπτικά τουλάχιστον 2 ή και περισσότερες φιάλες αίματος – εφόσον οι ίδιοι το κρίνουν απαραίτητο – για όλα τα προγραμματισμένα χειρουργεία, που πραγματοποιούν εντός και εκτός του νομού Τρικάλων. Για παράδειγμα αν συλλέγουμε 2 φιάλες αίματος για κάθε μία από τις 1.000 γυναίκες που γεννά κάθε χρόνο στα Τρίκαλα, θα εξασφαλίζουμε τουλάχιστον 2.000 μονάδες αίματος ετησίως.
Τα αποτελέσματα δεν είναι εγγυημένα όμως ένας σύγχρονος δήμος οφείλει να προσπαθήσει όσο μπορεί γιατί η πιθανότητα του καθενός μας να χρειαστεί κάποτε μετάγγιση αίματος φθάνει το 20% με 30%.
ΜΠΑΡΤΖΙΩΚΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ – ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
