Τι είναι η κοιλιοκάκη;
Η κοιλιοκάκη, που αποκαλείται και «εντεροπάθεια από γλουτένη», είναι μια αυτοάνοση ασθένεια που εκδηλώνεται από την πρόσληψη της γλουτένης σε άτομα με γενετική προδιάθεση.
Πόσο διαδεδομένη είναι η συγκεκριμένη ασθένεια;
Για τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες τα διαγνωσμένα με κοιλιοκάκη άτομα ανέρχονται σε περίπου ένα στα χίλια (1/1000), με σημαντικές όμως διακυμάνσεις από χώρα σε χώρα. Για τη Δυτική Ευρώπη το ποσοστό φαίνεται να είναι μεγαλύτερο (περίπου 1/800-850) με την Ιρλανδία να έχει το υψηλότερο ποσοστό πασχόντων (1/150-300), ενώ, αντίθετα, για τη Β. Αμερική το ποσοστό υπολογίζεται περίπου στο 1/3000. Για την Ελλάδα, παρ’ ότι δεν υπάρχουν ακριβή δεδομένα, το ποσοστό υπολογίζεται σε περίπου 1/2000-3000 κατοίκους.
Έχουμε δεδομένα για το ποσοστό των ατόμων στην Ελλάδα;
Ο αριθμός των ατόμων, σε παγκόσμιο επίπεδο, που είναι ήδη διαγνωσμένα με κοιλιοκάκη είναι σημαντικά μικρότερος από τα πραγματικά πάσχοντα λόγω του ότι η πάθηση σε πολλά άτομα παραμένει αδιάγνωστη με αναλογία περίπου ένα διαγνωσμένο άτομο ανά κάθε 6-7 που πραγματικά πάσχουν. Έτσι για την Ελλάδα ο αριθμός των διαγνωσμένων ατόμων ανέρχεται σε περίπου 1200-1500, με το σύνολο των πραγματικά πασχόντων να υπολογίζεται σε περίπου 5000-7000 άτομα.
Για ποιο λόγο ένα μεγάλο μέρος ατόμων με κοιλιοκάκη δεν έχει διαγνωσθεί;
Το γεγονός ότι η πάθηση υποδιαγιγνώσκεται σε μεγάλο βαθμό οφείλεται αφ’ ενός μεν στο ότι αρκετές φορές την πάθηση δεν την υποψιάζεται ο γιατρός, οπότε και δε γίνεται ο απαραίτητος διαγνωστικός έλεγχος, αφετέρου δε ότι η πάθηση εμφανίζει την εικόνα «παγόβουνου», δηλαδή λίγα σχετικά πάσχοντα άτομα έχουν ενδεικτικά συμπτώματα, ενώ τα περισσότερα δεν εμφανίζουν κάποια ιδιαίτερα συμπτώματα με αποτέλεσμα, όπως προαναφέρθηκε, να μην οδηγείται ο γιατρός σε περαιτέρω διαγνωστικό έλεγχο του δυνητικά πάσχοντος από κοιλιοκάκη.
Ποια είναι τα συμπτώματα που μπορούν να μας ενεργοποιήσουν;
Στα άτομα με κοιλιοκάκη η γλιαδίνη, που είναι κλάσμα της πρωτεΐνης γλουτένη, προκαλεί την καταστροφή των εντερικών λαχνών του εντέρου, μειώνοντας σε σοβαρό βαθμό την απορροφητική ικανότητα του εντέρου σε θρεπτικές ουσίες. Η πάθηση αυτή, όταν εκδηλώνεται στην πρώτη παιδική ηλικία, κατά κανόνα, παρατηρούνται θορυβώδη συμπτώματα, όπως διάταση της κοιλιάς, χρόνια διάρροια, απώλεια βάρους, υποβιταμινώσεις και αφυδάτωση με σοβαρές επιπτώσεις σε περίπτωση που το παιδί δε διαγνωστεί. Ωστόσο, παρατηρείται αύξηση του ποσοστού διάγνωσης της κοιλιοκάκης σε μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες με πολύ λιγότερο θορυβώδη συμπτώματα, όπως σιδηροπενική αναιμία, υπολακτασία, στασιμότητα βάρους, κ.ά.
Πως αντιμετωπίζεται διατροφικά η κοιλιοκάκη;
Όταν όλες οι πηγές της γλιαδίνης αποκλειστούν από το διαιτολόγιο του ατόμου με κοιλιοκάκη, ο βλεννογόνος του εντέρου γίνεται προοδευτικά ικανός για φυσιολογική λειτουργία και το παιδί μπορεί να είναι απόλυτα υγιές. Ο δια βίου και πλήρης αποκλεισμός της γλουτένης στο διαιτολόγιο είναι απαραίτητος, για να μειωθεί η πιθανότητα κακοήθειας του εντέρου, η οστεοπόρωση, καθώς και άλλα μακροχρόνια επακόλουθα της νόσου, όταν η συμμόρφωση είναι φτωχή.
Γλυκερία Παπαγιαννοπούλου, Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, Msc Αθλητικής Διατροφής
