Τις τελευταίες ημέρες οι δήμαρχοι και η ΚΕΔΕ διαμαρτύρονται προς την κεντρική εξουσία για την περικοπή πόρων με αποτέλεσμα οι δήμοι που έχουν οικονομικά προβλήματα σε λουκέτο. Ο πρόεδρος της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ), δήμαρχος Καλλιθέας Αθηνών Κ. Ασκούνης, διαμαρτύρεται έντονα όπου σταθεί κι όπου βρεθεί για τη συμπεριφορά του κράτους επειδή δεν αποδίδει τους οφειλόμενους πόρους. Επίσης, οι δήμαρχοι κλείνουν τα δημαρχεία για να εκφράσουν κι αυτοί τη διαμαρτυρία τους. Στην ουσία αυτές οι κραυγές καταγγελίας υποδηλώνουν το πρόβλημα που υπάρχει ανέκαθεν με την τοπική αυτοδιοίκηση: να παίρνει λεφτά από το κράτος και να τα σκορπάει χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανέναν ή μάλλον να στέλνει το λογαριασμό στους φορολογούμενους. Πως; Αφού το κράτος δεν έχει έσοδα αναγκάζεται να δανειστεί από το εξωτερικό και να τα μοιράσει στο εσωτερικό και να φορτώσει στον φορολογούμενο Έλληνα κι άλλα δάνεια και χρέη χωρίς να του δίνει τη δυνατότητα να ελέγξει που πηγαίνουν τα δανεικά χρήματα. Έτσι όμως δημιουργείται ένα σοβαρό έλλειμμα δημοκρατίας αφού ο κυρίαρχος λαός δεν αποφασίζει αν θα δανειστεί, πόσο θα δανειστεί, που θα ξοδευτούν τα χρήματα κ.λ.π. Και οι εκλεγμένοι της αυτοδιοίκησης βολεύονται στο παιχνίδι που λέγεται «αλληλομετάθεση ευθυνών» και εξαπολύουν μύδρους και πύρινα λόγια εκ του ασφαλούς. Ενώ θα μπορούσαν να ζητήσουν το αυτονόητο: απόλυτο έλεγχο των εσόδων και των εξόδων. Δηλαδή οι δήμαρχοι και τα δημοτικά συμβούλια αντί να ζητάνε χρήματα από το κράτος το οποίο με τη σειρά του τα ζητάει από τους φορολογούμενους πολίτες για να τα μοιράσει στους δήμους, θα μπορούσαν να τα ζητήσουν απευθείας από τους δημότες τους. Αυτό θα είχε μερικές δυσάρεστες συνέπειες για τους εκλεγμένους τοπικούς άρχοντες: θα σταματούσαν να παίζουν το «κρυφτούλι» των ευθυνών με την κεντρική εξουσία, θα αναλάμβαναν την ευθύνη των πράξεών τους αφού θα αναγκάζονταν να συντάξουν οικονομικούς προϋπολογισμούς, να εξορθολογήσουν τη σχέση εσόδων – εξόδων και να δίνουν άμεσο λογαριασμό στους δημότες για το πώς ξοδεύουν και το τελευταίο ευρώ. Ακόμη θα αναγκάζονταν να κόψουν τα ρουσφέτια των διορισμών σε βάρος όλων των φορολογούμενων πολιτών ενώ θα ενεργοποιούνταν για να βρουν επιπλέον πόρους με σχέδια επενδύσεων από τους ίδιους ή τους ιδιώτες και άλλους τρόπους πράγμα που θα αποδείκνυε κατά πόσο είναι ικανοί να κυβερνούν και όχι ικανοί να εκλέγονται ως άριστοι δημοσιοσχεσίτες και ρουσφετολόγοι. Έτσι θα σταματούσε να υπάρχει τόσο μεγάλη διαφθορά στους δήμους, όπως επισημαίνει στις ετήσιες εκθέσεις του ο επιθεωρητής της δημόσιας διοίκησης, θα μειωνόταν το κόστος υπηρεσιών προς τους δημότες και επομένως θα εξοικονομούνταν πόροι, θα υπήρχε διαφάνεια στα οικονομικά των δήμων και η φοροδιαφυγή θα μειωνόταν αφού στις τοπικές κοινωνίες όλοι ξέρουν τι κάνει ο καθένας και ποια είναι η φοροδοτική του ικανότητα. Και το πιο σημαντικό: θα ενεργοποιούνταν οι δημότες αφού θα ζητούσαν λογαριασμό για τα πεπραγμένα των δημοτικών αρχών και θα συμμετείχαν στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων που θα αφορούσαν την …τσέπη τους. Και θα αναπτυσσόταν και το πνεύμα του εθελοντισμού όταν δεν θα υπάρχουν λεφτά για ξόδεμα. Κάπως έτσι θα λειτουργούσε και η άμεση δημοκρατία που, όπως ισχυρίζονται οι αιρετοί, είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της αυτοδιοίκησης. Εύκολα λόγια, δύσκολες οι πράξεις… Οι διαμαρτυρόμενοι δήμαρχοι οφείλουν να μιμηθούν τους ελάχιστους συναδέλφους τους που έχουν διακριθεί για τις ικανότητές τους στη διοίκηση, στην αξιοποίηση επενδυτικών σχεδίων, στην καλή κατανομή του προσωπικού τους, στην αποτελεσματικότητα, στη γνώση και στην εκμετάλλευση των ευκαιριών που τους δόθηκαν και τους δίνονται για την άντληση πόρων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όλα αυτά έχουν επισημανθεί από τον γράφοντα – κι όχι μόνο – εδώ και μια δεκαετία και απλά συμπίπτουν με την τωρινή πολιτική του υπουργείου Εσωτερικών που λειτουργεί αναγκαστικά υπό την ασφυκτική πίεση της τρόικας αφού δεν υπάρχουν λεφτά να τα μοιράσει στους δήμους. Αν προνοούσαν οι πολιτικοί και οι δήμαρχοι δεν θα καταλήγαμε στη σημερινή κατάσταση… Ιδού μερικά αποσπάσματα: «Αλλά και όταν συμβαίνει να εξευρίσκονται χρήματα, η τοπική αυτοδιοίκηση έχει δείξει με τη συμπεριφορά της ότι είναι πιστό… «αντίγραφο» και μικρογραφία της κεντρικής εξουσίας. Οι τοπικοί άρχοντες συμπεριφέρονται – υπάρχουν και οι εξαιρέσεις – ως σατράπες χωρίς να δίνουν λογαριασμό σε κανέναν, η διαφάνεια είναι… άγνωστη λέξη στο λεξιλόγιό τους, κατασπαταλούν τα λίγα χρήματα της κρατικής επιχορήγησης σε έργα βιτρίνας, δημιουργούν τεράστια χρέη με έργα αμφιβόλου αποτελεσματικότητας και στο τέλος ζητούν από το κράτος να συγχωρήσει τις… αμαρτίες τους και να τους χαρίσει τα χρέη τους…. Οι δημότες συμμετέχουν ενεργά μόνο στις εκλογές και στη συνέχεια αδιαφορούν και δεν ασκούν τον στοιχειώδη κοινωνικό έλεγχο στους εκλεγμένους αντιπροσώπους τους. Τους εξουσιοδοτούν εν λευκώ για όλους τους χειρισμούς τους και στο τέλος δε ζητούν καν τον απολογισμό και τον λογαριασμό! Περιμένουν κι αυτοί μοιρολατρικά τη βοήθεια του κράτους ως «μάνα εξ ουρανού» αποσείοντας τις δικές τους ευθύνες για το χαμηλό επίπεδο των εκλεγμένων αντιπροσώπων και την έλλειψη μαζικής συμμετοχής σε εκδηλώσεις κι άλλες πρωτοβουλίες («Η χαμένη τιμή της Αυτοδιοίκησης», τρικαλινές εφημερίδες, 17 Μαΐου 2004)».
«…η τοπική αυτοδιοίκηση έχει δείξει με τη συμπεριφορά της ότι είναι πιστό αντίγραφο και μικρογραφία της κεντρικής εξουσίας. Η άμεση δημοκρατία παραμένει όνειρο…θερινής νυκτός, ο κοινωνικός έλεγχος είναι από περιορισμένος έως ανύπαρκτος, οι τοπικοί άρχοντες συμπεριφέρονται ως ηγεμονίσκοι και τους διακρίνει η οσφυοκαμψία στις σχέσεις τους με το κέντρο, η διαφάνεια είναι… άγνωστη λέξη στο λεξιλόγιό τους («Αυτοδιοίκηση: η ώρα των τοπικών κοινωνιών; τρικαλινές εφημερίδες, 5,6 Οκτωβρίου 2002).
Οι τοπικοί άρχοντες λοιπόν ας επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στη βελτίωση των επιδόσεων των δήμων τους. Με εξορθολογισμό της λειτουργίας τους, με μείωση των περιττών δαπανών, με καταπολέμηση της διαφθοράς, με άνοδο της ποιότητας του προσωπικού. Και βέβαια πριν από κάθε ενέργειά τους να εξηγούν στους δημότες τα σχέδιά τους, να τους πείθουν και αφού παίρνουν την έγκρισή τους να προχωρούν σε αποφάσεις που έχουν σχέση με τα οικονομικά. Έτσι το όραμα της άμεσης δημοκρατίας θα έπαιρνε σάρκα και οστά. «Για να επιβιώσουν οι τοπικές κοινωνίες, χωρίς την προστασία της κρατικής «ομπρέλας», μέσα στον διεθνή πλέον ανταγωνισμό θα πρέπει να προάγουν την επιχειρηματικότητα εφευρίσκοντας νέες μεθόδους, να αξιοποιήσουν το ντόπιο επιστημονικό δυναμικό, να παράγουν ποιοτικά προϊόντα μοναδικά στο είδος τους, να συνεργασθούν και να εισάγουν την απαραίτητη τεχνογνωσία, να κατακτήσουν τις εγχώριες και διεθνείς αγορές με τη μεθοδικότητα και την επαγγελματική συνέπεια, να γίνουν πόλος έλξης ανθρώπων, γνώσεων και κεφαλαίων («Η χαμένη τιμή της Αυτοδιοίκησης», εφ. 17 Μαΐου 2004).
Υ.Γ. Επειδή πολλοί δήμοι δεν έχουν να πληρώσουν το πετρέλαιο για τη θέρμανση των σχολείων ας φροντίσουν να γεμίσουν με φωτοβολταϊκά τις στέγες τους διεκδικώντας χρήματα από προγράμματα που αφορούν την «πράσινη ενέργεια». Θα μηδενίσουν έτσι τα έξοδα των σχολείων και θα προσφέρουν πολύτιμη υπηρεσία στο περιβάλλον…
