Ο αυτισμός είναι μια πολύπλοκη διαταραχή της συμπεριφοράς που περιλαμβάνει ποικιλία χαρακτηριστικών τα οποία εμφανίζονται πριν το παιδί συμπληρώσει το τρίτο έτος της ηλικίας του.
Τα χαρακτηριστικά του αυτισμού συμπεριλαμβάνουν την απομόνωση του παιδιού στον εσωτερικό του κόσμο, την έλλειψη κοινωνικής επαφής, την έμμονη ενασχόληση του με αντικείμενα, τον φόβο του για κάθε τι νέο (πρόσωπα, ήχους, κατοικία), την γλωσσική και γνωστική καθυστέρηση. Έχουμε δύο αντίστοιχα σύνδρομα :
α) Του Kanner και β) του Asberger.
Στο σύνδρομο Kanner έχουμε πολύ σοβαρές βλάβες επικοινωνίας οι οποίες συνδέονται με βαριές διαταραχές στην ομιλία.
Στο σύνδρομο Asperger έχουμε έμμονη ενασχόληση με ασήμαντα αντικείμενα (φτερά, κορδέλες, καπάκια) και ελαφρότερες διαταραχές στην ομιλία.
Σε πολλά αυτιστικά παιδιά η ομιλία δεν εμφανίζεται καθόλου, ενώ σε άλλα εμφανίζεται αρχικά και κατόπιν εξαφανίζεται.
Το αυτιστικό παιδί παρουσιάζει και ηχολαλία, δηλαδή έχει την τάση να επαναλαμβάνει την τελευταία λέξη από κάτι που άκουσε ή κάτι που του έκανε εντύπωση.
Επίσης η γλωσσική τους επικοινωνία χαρακτηρίζεται από ιδιομορφίες όπως τον παράξενο επιγονισμό (ομιλία σαν ρομπότ, έλλειψη χρωματισμού της φωνής), τη χρήση του τρίτου προσώπου όταν το παιδί αναφέρεται στον εαυτό του (αντί ‘θέλω’ λέει ‘θέλει’), τη χρήση της δικής του ακαταλαβίστικης για εμάς γλώσσας.
Τα παιδιά αυτά συναντούν ιδιαίτερες δυσκολίες στον τομέα της πραγματολογίας που περιλαμβάνει την χρήση του λόγου για κοινωνικοποίηση. Φανερές είναι και οι δυσκολίες του παιδιού στη χρήση και κατανόηση απλών εννοιών όπως το ‘ναι’, το ‘όχι’, το ‘παρακαλώ’ κ.α. Πολλοί παράγοντες έχουν κατά καιρούς εξετασθεί, συζητηθεί και ενοχοποιηθεί αναφορικά με την αιτιολογία του αυτισμού. Τα επιστημονικά δεδομένα συγκλίνουν προς την οργανική αιτιολογία που επηρεάζει το έμβρυο κατά τους πρώτους τρεις μήνες της εγκυμοσύνης, αυτό καταρρίπτει και το μύθο της ‘ψυχρής μητέρας’ (παλαιά ο αυτισμός θεωρείτο αποτέλεσμα της συναισθηματικής εγκατάλειψης του παιδιού από τη μητέρα του). Οι οργανικοί παράγοντες στρέφονται προς τις εγκεφαλικές διαταραχές σε περιοχές όπως είναι η παρεγκεφαλίτιδα, το δρεπανοειδές μεταίχμιο σύστημα, ο ιππόκαμπος καθώς και οι μεταλλαγές στο χρωμόσωμα 7 (γονίδιο ΗΟΧΑ1). Η έγκαιρη διάγνωση θεωρείται πλέον σημαντική, παρόλο που ο αυτισμός διαγιγνώσκεται στην ηλικία των 2 ½ ετών, πρόσφατες έρευνες εισηγούνται ότι τα συμπτώματα είναι φανερά από την βρεφική ηλικία. Τα βρέφη που σε μεταγενέστερο στάδιο είχαν διαγνωσθεί με αυτισμό παρατηρήθηκαν να έχουν φτωχή ανταπόκριση στο άγγιγμα και χάδι των άλλων, φτωχή επαφή, απουσία συνδυαστικής προσοχής και δήξης, απουσία μίμησης, απουσία επικοινωνιακής πρωτοβουλίας και απουσία φωνητικού παιχνιδιού.
Η πρόοδος κάθε παιδιού εξαρτάται από την ποιότητα της θεραπευτικής αγωγής και από τις δυνατότητες του.
Ιωάννα Γ. Ζορμπά
Λογοπαθολόγος – Λογοπέδικος M.sc.
Αθ. Διάκου 28 Τρίκαλα
Τηλ. 24310-37003, 6972694148
